سعید احمدیان/ خبرگزاری ایرنا- زنگ شروع جام ملت‌های ۲۰۲۳ روز جمعه با جدال قطر و لبنان در دیدار افتتاحیه زده شد تا به مدت یک ماه هیجان در فوتبال آسیا به اوج برسد. تیم ملی کشورمان که در گروه C با تیم‌های امارات، هنگ‌کنگ و فلسطین هم‌گروه است، بار دیگر برای شکستن طلسم قهرمانی دورخیز می‌کند.
شاگردان امیر قلعه‌نویی که با انبوهی از بیم‌وامیدها به رقابت‌ها اعزام شدند، از امروز (یکشنبه) و در بازی با فلسطین، کارش را در دوحه شروع می‌کند. در گفت‌وگو با رضا عنایتی، مهاجم اسبق تیم ملی و سرمربی سابق تیم فوتبال امید که این روزها روی نیمکت پیکان می‌نشیند، به بررسی وضعیت تیم ملی پرداخته‌ایم.
دوباره جام ملت‌ها و دوباره دورخیز برای شکستن طلسم قهرمانی، این بار در دوحه حسرت ۴۷ ساله فوتبال برای بالا بردن جام قهرمانی تمام می‌شود؟
هر دوره درباره شکستن طلسم قهرمانی صحبت می‌کنیم ولی هیچ حرکت مثبتی را برای شکستن این طلسم انجام نمی‌دهیم. عادت کرده‌ایم به اینکه بعد از هر شکست و اتفاق‌های تلخی که در مسابقات می‌افتد، کمیته‌ای تشکیل می‌شود اما خروجی و نتیجهای ندارد. تا وقتی که زمان برای کار کردن و انجام یک حرکت مثبت و تغییر فضا وجود دارد، دست روی دست می‌گذاریم و هیچ کسی کاری انجام نمی‌دهد.
الان هم نزدیک جام ملت‌ها، تب فوتبال ما را گرفته است و با صحبت از نسل خوبی که داریم، حرف از قهرمانی می‌زنیم. این تنها چیزی است که همیشه خوب بلد هستیم و همیشه قبل از مسابقات آن را مطرح کنیم. اما وقتی نگاهی به داده‌های این نسل می‌کنیم، می‌بینیم داده‌ها، اردوها و بازی‌های تدارکاتی‌مان ضعیف است. امکانات ضعیف است و هیچ چیزی سر جای خودش نیست.
صحبت‌هایتان واقع‌بینانه است اما ریشه تکرار ناکامی‌ها کجاست؟ چرا در فوتبال ایران، آن روز که بخواهیم جلوی این ناکامی نقطه بگذاریم، نمی‌رسد؟
یک نگاه به واکنش‌هایی که بعد از حذف تیم ملی در دوره‌های متوالی داشته‌ایم بیندازید. برای یک بار هم شده بیاییم درباره دلایل ناکامی تیم ملی منطقی برخورد و صحبت کنیم. انتظاراتمان را از ملی‌پوشان بی‌جهت بالا نبریم و در صورتی که مانند دوره‌های گذشته، تیم ملی حذف شد، میزگرد را تشکیل دهیم و چرایی عدم موفقیت را دوباره بررسی کنیم!
همه چراها و دلایلی که سبب حذف تیم ملی می‌شود را حتی هواداران هم می‌دانند اما دوباره پس از هر ناکامی دور میز می‌نشینیم و دلایل عدم موفقیت را جویا می‌شویم و با کلمات بازی می‌کنیم. فوتبالِ علمی شتاب زیادی گرفته و در حال پیشرفت است. در ایران اما هنوز درگیر مسائل پیش‌پاافتاده‌ای مانند این هستیم که کمک داور ویدئویی بیاید یا نیاید؟ VAR خوب است یا نیست؟ با این حال برای تیم ملی در جام ملت‌ها آرزوی موفقیت می‌کنم. به‌رغم امکانات کمی که داشتند، امیدوارم توانشان را به کار بگیرند و موفق شوند. بازیکنان باکیفیتی داریم که در لیگ‌های معتبر دنیا بازی می‌کنند.
منتقدان معتقدند که در کنار همه کمبودهای تیم ملی، میانگین سنی بالا، کارمان را برای شکستن طلسم قهرمانی سخت‌تر می‌کند.
معتقدم این دوستان و کارشناسان به ناحق درباره شرایط سنی بالای تیم ملی حرف می‌زنند. اگر این منتقدان به جای سرمربی تیم ملی قرار بگیرند، جرات این را ندارند که ۱۰ نفر از این لیست را دعوت نکنند و آنها هم همین لیست را انتخاب می‌کنند. فوتبال ایران پشتوانه‌ای ندارد که بخواهد این پشتوانه را با بازیکنان پا به‌سن گذاشته جابه‌جا کند. ما کدام بازیکنی را پرورش داده‌ایم که الان بخواهیم تیم ملی را جوان و بازیکنان را جایگزین کنیم؟!
در صورتی می‌توانستیم با یک تیم جوان به جام ملت‌ها برویم که فدراسیون به امیر قلعه‌نویی اعلام می‌کرد که آینده‌نگری کن و هر نتیجهای در این مسابقات رقم خورد، مهم نیست و در سنجش عملکرد بی‌تاثیر خواهد بود. به عنوان نمونه این کار را کره‌جنوبی، سال‌ها پیش انجام داد و بدون بازیکنان اصلی و تیم بزرگسال در جام ملت‌ها شرکت کرد. در صورتی که دنبال جوانگرایی و ایجاد پشتوانه برای تیم ملی هستیم، الان می‌توانیم روی تیم جوانان و شاگردان حسین عبدی سرمایه‌گذاری کنیم تا در آینده نزدیک از آنها استفاده کنند.
به پایین آوردن انتظارات اشاره کردید؛ موضوعی که به نظر می‌رسد باتوجه به سطح مدعیانی مانند ژاپن، کره، استرالیا و حتی عربستان، کار قلعه‌نویی و شاگردانش شاید به مراتب سخت‌تر از دوره گذشته باشد. این در حالی است که برخی بدون توجه به چنین رقبا و وضعیتی که تیم اعزام شده است، مطالبه قهرمانی دارند!
اجازه بدهید سوال را با سوال جواب بدهم. ما با چه فاکتوری می‌خواهیم قهرمان شویم؟ امکانات‌مان بیشتر است؟ بازیکنان‌مان مشهورتر هستند؟ در مولفه‌های مهم برای قهرمانی و کسب یک موفقیت در فوتبال آسیا، شاید تیم هفتم یا هشتم آسیا باشیم. این در حالی است که سایر رقبا همه امکانات را در اختیار دارند و به سرعت رو به جلو می‌روند و ما دستمان از این حیث خالی است. به همین خاطر معتقدم که باید واقع‌بینانه به نتایجی که تیم ملی در جام ملت‌ها می‌گیرد، نگاه کنیم و رویایی فکر نکنیم.
معتقدم آن دورانی که عنوان می‌شد با غیرت بروید و یک کار بزرگ انجام بدهید، گذشته است. غیرت و تعصب مهم است اما الان فوتبال جهان و آسیا توسعه پیدا کرده است. غیرت یک درصدی از مشکل را می‌تواند حل کند.
باتوجه به فقدان برنامه بلندمدت و پشتوانه‌سازی و همچنین امکاناتی که به گفته شما پایین‌تر از رقباست، پس باید باز هم برای موفقیت در آسیا دل به یک حادثه یا یک جرقه ببیندیم!
اصلا تصور کنید تیم ملی قهرمان آسیا شده است، این قهرمانی چه دستاوردی برای فوتبال و اوضاع نابسامان ما خواهد داشت؟ فرض بگیرید از کره، ژاپن و بقیه تیم‌های مدعی که امکانات غیرقابل مقایسه‌ای با ما دارند، جلو افتادیم و با شانس و غیرت، قهرمان شدیم. این قهرمانی چه دردی از فوتبال ایران دوا می‌کند؟
تداوم موفقیت از خود موفقیت مهم‌تر و این مسئله برای ما پیچیده شده است. با توجه به وضعیتی که در فوتبال ایران حاکم است، قهرمان هم شویم، این موفقیت تداوم نخواهد داشت. به خصوص اینکه در پشت پرده این قهرمانی برنامه‌ریزی و زنجیره‌ای از تلاش‌های بلندمدت وجود ندارد. نمی‌توانیم افتخار کنیم که این قهرمانی را با برنامه‌ریزی کسب کرده‌ایم. یک قهرمانی شانسی، بار عمیقی ندارد و شانسی یا جرقه بودن ارزش واقعی آن را زیر سوال می‌برد. البته امیدوارم که در این دوره همین جرقه و اتفاق سبب شود تا تیم ملی قهرمان شود تا بعد از آن برای تداوم این موفقیت پشتوانه‌سازی و برنامه‌ریزی کنیم.
صحبت پایانی‌تان با تصمیم‌گیرندگان فوتبال؟
قطعا قرار گرفتن در مسیری که سایر رقبا طی کرده‌اند، شاید در شروع با توجه به کم‌کاری‌ها و بی‌توجهی‌هایی که صورت گرفته است، خیلی سخت باشد اما باید همتی شود تا فوتبال ایران هم مانند سایر مدعیان، از نظر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، استعدادها را پرورش دهد و به آنها افتخار کنیم.