سعید احمدیان/ اتاق ایران آنلاین- نه 11 فروردین برای پرسپولیس خریداری پا پیش گذاشت و نه 21 فروردین برای استقلال، تا مزایده بلوک 51 درصدی این دو باشگاه در فرابورس لغو شود و ماراتن خصوصی‌سازی استقلال و پرسپولیس همچنان ادامه داشته باشد. ماراتنی که از اسفند 83 با مصوبه شماره 75951/ ت 32535 ه آغاز شد و هنوز پس از نزدیک به سه دهه ادامه دارد. هر روز یک تاریخ جدید و یک وعده تازه و پایانی که فرا نمی‌رسد.
وعده‌هایی برای عملی نشدن
خرداد سال 94 البته استقلال و پرسپولیس در یک قدمی واگذاری بودند اما با رد شدن اهلیت متقاضیانی که برای خرید دو تیم قدم جلو گذاشته بودند، مزایده لغو و خبری از واگذاری دو تیم نشد.
در 2 سال پایانی دولت دوم حسن روحانی، پروسه واگذاری استقلال و پرسپولیس، شکل جدی‌تری به خودش گرفت و وزارت ورزش دولت دوازدهم که آن روزها مسعود سلطانی‌فر سکاندار آن بود، اعلام کرد که میخواهد شکستن طلسم واگذاری سرخابی‌ها را به نام خودش تمام کند.
در این راستا بود که در بودجه سال 98 واگذاری استقلال و پرسپولیس به گفته وزیر وقت ورزش در جهت« چابک سازی و منطقی سازی دولت در بخش فوتبال و صرفه جویی در منابع عمومی» گنجانده شد. بر اساس این قانون مقرر شد دو باشگاه استقلال و پرسپولیس تا شهریور98به فرابورس بروند.
با این حال نه تنها در پایان سال 98 بلکه تا پایان دولت حسن روحانی در تابستان 1400 هم خبری از رفتن سهام استقلال و پرسپولیس روی تابلوی فرابورس برای عرضه نشد. دولت دوازدهم هم مانند دولت‌های قبلی توپ خصوصی‌سازی را به زمین دولت بعدی انداخت تا این چرخه ادامه داشته باشد.
طلسمی که نصفه و نیمه شکسته شد
از مرداد 1400 توپ خصوصی‌سازی سرخابی‌ها در زمین دولت سیزدهم بود و این بار پرونده واگذاری‌ها زیر دست حمید سجادی که به عنوان وزیر وقت ورزش از مجلس رای اعتماد گرفته بود، قرار گرفت.
انگار قرار بود شکستن طلسم خصوصی‌سازی دو تیم بزرگ پایتخت به اسم دولت سیزدهم سند بخورد و 9 اسفند 1400 بود که سرانجام نماد معاملاتی استقلال و پرسپولیس در فرابورس درج شد و روز 15 اسفند متقاضیان برای خرید بلوک 10 درصدی سهام این دو باشگاه اقدام کردند. یک روز تاریخی که نشان داد که سرانجام انگار قرار است خصوصی‌سازی قرمز و آبی پایتخت به نتیجه برسد.
سهام باشگاه پرسپولیس با نماد «پرسپولیسح» و سهام باشگاه استقلال با نماد «استقلالح» در فرابورس عرضه شد. حداکثر تعداد سهام خریداری شده برای پرسپولیس ۸۸۵ سهم با قیمت ۳,۳۸۷ ریال و بنابراین حداکثر نقدینگی لازم برای خرید« پرسپولیسح»، ۳,۰۰۸,۳۸۲ ریال بود.حداکثر تعداد سهام خریداری شده برای استقلال ۱,۰۳۰ سهم با قیمت ۲,۹۱۰ ریال و حداکثر نقدینگی لازم برای خرید«استقلالح»، ۳,۰۰۸,۱۸۶ ریال بود.
با این حال در مرحله اول تنها 10 درصد سهام دو باشگاه در فرابورس عرضه شد. 28 اسفند 1400 با توجه به فروش ده درصد سهام دو باشگاه، پذیره‌نویسی به پایان رسید و بر اساس اعلام حسین قربان‌زاده، ئریس وقت سازمان خصوصی‌سازی، از این طریق مبلغ ۳۵۰ میلیارد تومان منابع برای باشگاه پرسپولیس و ۳۵۹ میلیارد تومان برای باشگاه استقلال از محل پذیره نویسی و سلب حق تقدم به دست آمد.
مشتری بی مشتری
با توجه به پایان عرضه ده درصد سهام، در مرحله بعد قرار شد بلوک 51درصدی سهام استقلال و پرسپولیس در فرابورس عرضه شود. پس از این اینکه وعده دولت برای عرضه بلوک 51 درصدی در سال 1401 عملی نشد، سرانجام دی‌ماه سال گذشته به عنوان زمان عرضه نماد این دو باشگاه در فرابورس اعلام شد.
با این حال 12 دی سال گذشته فرابورس در اطلاعیه‌ای خبر از لغو این عرضه به دلیل نداشتن خریدار داد. بر اساس این اطلاعیه پس از اینکه تقاضایی برای بررسی صلاحیت فنی و مدیریتی به سازمان خصوصی‌سازی واصل نشد، عرضه کنترلی ۵۱ درصد سهام دو باشگاه استقلال و پرسپولیس منتفی شد.
ادامه ماراتن خصوصی‌سازی استقلال و پرسپولیس در شرایطی بود که کنفدراسیون فوتبال آسیا هم یکی از شروط صدور مجوز حرفه‌ای دو باشگاه برای حضور در فصل آینده لیگ قهرمانان آسیا را عدم مالکیت مشترک سرخابی‌ها اعلام کرد. استقلال و پرسپولیس هر دو زیرمجموعه وزارت ورزش هستند و این مسئله سبب شده تا AFC خواستار حل مشکل مالکیت مشترک شود.
فشار کنفدراسیون فوتبال آسیا که تنها تا اوایل اردیبهشت امسال برای حل مشکل مالکلیت مشترک فرصت داده است، سبب شد تا تحرک دولت برای واگذاری استقلال و پرسپولیس بیشتر شود. در این شرایط بود که پس از منتفی شدن عرضه سهام دو باشگاه در دی‌ماه، 7 فروردین امسال، سازمان خصوصی‌سازی باردیگر با انتشار اطلاعیه‌ای رسمی نسبت به واگذاری ۵۱ درصد از سهام هر یک از شرکت‌های باشگاه استقلال و پرسپولیس اقدام کند.
طبق اعلام این سازمان، قیمت پایه ۵۱ درصد از سهام باشگاه پرسپولیس در فرابورس که روز ۱۱ فروردین واگذار می‌شود، ۲,۱۱۶ میلیارد تومان بود. قیمت هر سهم قابل واگذاری این باشگاه نیز ۳,۹۴۶ ریال می‌باشد.همچنین ۵۱ درصد از سهام باشگاه استقلال روز ۲۱ فروردین به قیمت پایه ۱,۸۵۰ میلیارد تومان واگذار خواهد شد. قیمت پایه هر سهم استقلال نیز ۳,۳۶۲ ریال بود.
این بار هم انتظارها بی‌فایده بود و عرضه سهام دو باشگاه در روز 11 و 21 فروردین به دلیل نداشتن مشتری باز هم لغو شد تا این دو تیم همچنان روی دست دولت بمانند و خریداری باز هم پا پیش نگذارد. این در حالی بود که دولت قصد داشت این دو باشگاه را ابتدا به سازمان تامین اجتماعی و پتروشیمی و در ادامه به بانک‌ها واگذار کند، تصمیمی که با انتقادهای زیادی روبرو شد تا همچنان این دو تیم بدون مشتری بمانند و ماراتن ادامه داشته باشد.
عقب‌نشینی به دلیل زیان‌ده بودن و نداشتن بدون شفافیت مالی
البته با توجه به زیان‌ده بودن استقلال و پرسپولیس و عدم شفافیت صورت‌های مالی این دو تیم و همچنین بسته بودن راه‌های درآمدزایی مانند حق‌پخش تلویزیونی که بخش زیادی از هزینههای تیم‌ها را در فوتبال جهان پوشش می‌دهد، بدیهی است که خریداری برای این دو تیم پیدا نشود.
در این شرایط به نظر می‌رسد حل مشکل حق‌پخش تلویزیونی و پرداخت آن از سوی صداوسیما، می‌تواند بخش با سود ده کردن دو تیم، سبب شود تا مشتریان هم برای این خرید سهام پا پیش بگذارند. مگر اینکه با خرید سهام دو باشگاه توسط شرکت‌های خصولتی و شبه‌دولتی، تنها در ظاهر این دو باشگاه واگذار شوند.