سعید احمدیان/ سایت جوان آنلاین- شیوع ویروس کرونا، والیبال ایران را هم به سمت یک توفیق اجباری حرکت داده است، رشته ای که در سال های اخیر با ایگور کولاکوویچ از روزهای اوج فاصله گرفته بود و دیگر خبری از بازی های خیره کننده والیبالیست های کشورمان مقابل غول های دنیای توپ و تور نبود. تک جرقه هایی مانند برنز تاریخی در جام قهرمانان قاره ها 2017 و طلای بازی های آسیایی جاکارتا هم نتوانست روند نزولی والیبال را در زمان حضور سرمربی مونته نگرویی بپوشاند.
اگر چه مسئولان فدراسیون والیبال به رغم انتقادها، با توجه به قراردادی که با کولاکوویچ تا پایان المپیک 2020 داشتند، مایل به ادامه به همکاری با این مربی بودند، با این حال تعویق المپیک توکیو گویا سبب شده تا تغییرات در والیبال زودتر کلید بخورد، به خصوص که محمدرضا داورزنی آبان ماه سال گذشته پس از بازگشت دوباره به والیبال و انتخاب به عنوان رئیس فدراسیون، گفته بود:« طبیعی است که بین مردم در مورد والیبال این انتظار وجود دارد که حال والیبال خوب باشد اما الان حال والیبال خوب نیست. مردم انتظار دارند که این رشته باعث غرور ملی شود و مجددا به روزهای خوب خودش برگردد.» حالا انگار قرار است با قطعی شدن تغییرات در کادر فنی تیم ملی والیبال و فسخ قرارداد با کولاکوویچ، هوای تازه ای به والیبال تزریق شود تا این رشته در مسیر بازگشت به روزهای خوبش قرار بگیرد.
.jpg)
کولا با شعار ساختن یک نسل جدید آمد
پس از پایان المپیک ریو در تابستان سال 95 بود که پرونده حضور رائول لوزانو سرمربی مشهور آرژانتینی در والیبال ایران بسته شد، اگر چه والیبال با این مربی برای اولین بار توانست به المپیک صعود کند اما در ادامه به رغم صعود ایران به مرحله دوم و جمع 8 تیم برتر المپیک، مسئولان فدراسیون والیبال که رسیدن به سکو و جمع 4 تیم برتر را در برنامه هایشان قرار داده بودند،عذر لوزانو را خواستند. پس از پایان همکاری با لوزانو در مرداد 95، 5 ماه طول کشید تا از سرمربی جدید تیم ملی والیبال رونمایی شود. پس از مطرح شدن گزینه هایی مانند آندره آناستازی، استویچف، رزنده و نام های دیگر، قرعه به نام ایگور کولاکوویچ سرمربی مونته نگرویی افتاد که با موفقیت هایی که با تیم صربستان به دست آورده بود، خودش را در بین مربیان والیبال دنیا مطرح کرده بود.
اگر چه کولاکوویچ نام و آوازه مربیان معتبری مانند آناستازی و استویچف را نداشت اما اعتقاد او به جوانگرایی که در تیم صربستان پایه گذار یک نسل طلایی شده بود، سبب شد تا مدیران فدراسیون والیبال که به دنبال ساختن پشتوانه برای تیم ملی پس از تغییر نسل فعلی تیم ملی بودند، با کولاکوویچ به توافق برسند و این مربی بهمن ماه سال 95 قراردادش را به عنوان سرمربی جدید تیم ملی والیبال امضا کند.کولاکوویچ در شرایطی زمستان 95 کارش را در والیبال ایران به عنوان جانشین لوزانو آغاز کرد که والیبال کشورمان در 3 سال حضور این مربی روزهای پر فراز و نشیبی را تجربه کرد.
عنوان پنجمی فیک در لیگ ملت ها
والیبال کشورمان در دروان کولاکوویچ دریک دوره لیگ جهانی و 2 دوره لیگ ملت ها حضور پیدا کرد، لیگ جهانی 2017 که خرداد 96 آغاز شد اولین آزمون کولاکوویچ در تیم ملی والیبال بود.در لیگ جهانی 2016 تیم کشورمان با لوزانو با 4 برد و 5 باخت و کسب 9 امتیاز در رده هفتم قرار گرفته بود و هواداران والیبال انتظار داشتند که در لیگ جهانی 2017 تیم کشورمان با کولا به نتایج بهتری دست پیدا کند. انتظارها اما بی فایده بود و تیم ملی والیبال در اولین آزمون با کولاکوویچ با سقوط چهار پله ای نسبت به سال قبل، لیگ جهانی 2017 را به پایان رساند و با 3 برد و 6 باخت و کسب 7 امتیاز در رده یازدهم قرار گرفت.
در سال 2018، لیگ جهانی به لیگ ملت ها تغییر نام داد و باز هم ایران با کولاکوویچ پا به این رقابت ها گذاشت. شکل جدید برگزاری مسابقات هم تغییری در روند نتایج تیم کشورمان نسبت به دوره گذشته نداد و تیم ملی والیبال با تنها یک پله صعود توانست در سال 2018 با 7 برد، 8 باخت و کسب 21 امتیاز در رده جایگاه دهم قرار بگیرد. شکست مقابل ژاپن یکی از بدترین نتایج ایران در لیگ ملت های 2018 با کولاکوویچ بود، این شکست اولین باخت به تیم های آسیایی پس از اوج گیری والیبال ایران با ولاسکو از سال 2011 بود و نشان دهنده افت تیم کشورمان بود.
رقابت های این دوره با توجه به بازی های فشرده و قاره به قاره تیم کشورمان، فشار زیادی را به شاگردان کولاکوویچ وارد کرد، مسئله ای که سبب شد تا این مربی مونته نگرویی از فشردگی بازی ها که سبب می شود بازیکنانش فرصت ریکاوری نداشته باشند، انتقاد کند:« حتی اگر به عنوان یك توریست نیز در پنج هفته به قاره های مختلف جهان سفر كنید بسیار سخت است، چه برسد به اینكه در هر هفته سه مسابقه سنگین هم برگزار كنید.»
لیگ ملت های 2019 در حالی سومین حضور ایران با کولاکوویچ در این رقابت ها بود، که اکثر تیم های مطرح دنیا در این دوره با توجه به در پیش بودن رقابت های انتخابی المپیک،ترجیح دادند که با تیم های دوم و حتی سوم خودشان به این رقابت ها بیایند. در چنین شرایطی کولاکوویچ لیگ ملت های2019 را بهترین فرصت برای کسب مدال برای تیم کشورمان عنوان کرد و بدون توجه به نظر کارشناسان که معتقد بودند ایران نیز باید در لیگ ملت ها با جوانگرایی تمرکزش را روی کسب سهیمه المپیک بگذارد، تیم را با تمامی نفرات اصلی در لیگ ملت های 2019 به میدان فرستاد.
همان طور که پیش بینی می شد با توجه به غیبت نفرات اصلی اکثر تیم های شرکت کننده، تیم کشورمان با کولاکوویچ کار سختی برای صعود به مرحله نهایی لیگ ملت ها نداشت و توانست با 12 برد، 3 باخت و به دست آوردن 36 امتیاز به عنوان تیم دوم بعد از برزیل راهی فینال لیگ ملت ها شود. از تاثیر دو میزبانی دو هفته این رقابت ها در ایران که در شهرهای ارومیه و اردبیل برگزار شد، هم در کسب این نتایج و صعود به مرحله نهایی نمی توان گذشت.
در مرحله نهایی تیم کشورمان که در گروه لهستان و برزیل قرار داشت با دو باخت نتوانست به نیمه نهایی برسد و پرونده تیم ملی والیبال در لیگ ملت های 2019 با مقام پنجم بسته شد، رده ای که بهترین نتیجه ایران با کولاکوویچ در سه سال حضور در لیگ ملت ها بود، هر چند همچنان مقام چهارمی با کواچ در لیگ جهانی 2014، بهترین مقام والیبال ایران در این رقابت ها است.
.jpg)
موفقیت هایی برای خالی نبودن عریضه
جام قهرمانان قاره ها 2017 بهترین عملکرد کولاکوویچ در ایران بود، مسابقاتی که تابستان 96 به میزبانی ژاپن برگزار شد. تیم ایران که برای سومین بار در این رقابتها حضور پیدا می کرد؛ در سال ۲۰۰۹ به مقام پنجم و در سال ۲۰۱۳ به رتبه چهارم دست یافته بود. در ادامه روند صعودی والیبال در جام قهرمانان، تیم کشورمان در سومین حضور با کولاکوویچ تاریخ ساز شد و توانست برای اولین بار با قرار گرفتن در رده سوم و کسب مدال برنز، صاحب مدال جهانی شود.ایران دراین رقابت ها برابر تیم های ایتالیا، آمریكا،ژاپن و فرانسه به برتری رسید و تنها مغلوب تیم برزیل شد.
صعود به المپیک دیگر نقطه مثبت کارنامه کولا در زمان حضورش در ایران بود، مرداد سال گذشته تیم کشورمان در اولین شانس برای کسب سهمیه المپیک در رقابت با تیم های روسیه، مکزیک و کوبا نتوانست به سهمیه برسد و روس ها در سن پترزبورگ سهمیه گرفتند اما در دی ماه سال 98 بود که تیم کشورمان با هدایت کولاکوویچ توانست در رقابت با 8 تیم آسیایی با 7 برد و به عنوان تیم اول، سهمیه المپیک توکیو را در انتخابی المپیک در قاره آسیا کسب کند و برای دومین دوره متوالی در المپیک حضور داشته باشد.
قهرمانی در بازی های آسیایی جاکارتا دیگر موفقیت والیبال با کولاکوویچ بود، موفقیتی که البته با توجه به فاصله تیم کشورمان با رقبای آسیایی اش قابل پیش بینی بود و نمی توان از آن به عنوان یک موفقیت بزرگ یاد کرد. در حالی تیم ملی والیبال به جاکارتا رفت که ابتدا با توجه به رقابت های والیبال قهرمان جهان 2018 که قرار بود شهریور برگزار شود ونزدیکی این مسابقات با بازی های آسیایی، تیم ب والیبال به بازی های آسیایی اعزام شود.
با این وجود با توجه به قطعی نبودن قهرمانی تیم ب و همچنین حساب باز کردن کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش روی مدال طلای والیبال، در نهایت تیم بزرگسالان به جاکارتا رفت و توانست با پیروزی مقابل کره جنوبی در فینال برای دومین دوره متوالی قهرمان بازی های آسیایی شود.
تیم کشورمان در رقابت های قهرمانی آسیا 2019 تهران نیز با هدایت کولاکوویچ توانست به مقام قهرمانی برسد، هر چند تیم کشورمان با توجه به شرکت تیم های چین، کره و ژاپن با تیم های دوم شان در این مسابقات محک جدی نخورد. البته برای این مسابقات هم پیش بینی شده بود با توجه به نزدیکی این رقابت ها با جام جهانی 2019 والیبال، تیم کشورمان با ترکیب اصلی شرکت نکند اما در دقیقه 90 با توجه به قرار گرفتن قطر و استرالیا در گروه ایران در مرحله مقدماتی، مسئولان فدراسیون والیبال با توجه به اینکه احتمال دادند در صورت شرکت تیم دوم، تیم کشورمان برای صعود از مرحله گروهی با مشکل روبرو شود و گرفتن مجوز برای حضور در انتخابی المپیک در منطقه آسیا از دست برود، با تیم اصلی در تهران به میدان رفتند. شاگردان کولاکوویچ در فینال قهرمانی آسیا، استرالیا را شکست دادند تا هم باخت مرحله گروهی مقابل این تیم را جبران کنند و هم برای سومین دوره متوالی بر بام آسیا قرار بگیرند.
سقوط آزاد در بین غول های دنیا
با وجود موفقیت های نسبتا معمولی والیبال ایران با کولاکوویچ در سه سال اخیر، تیم کشورمان با هدایت این مربی مونته نگرویی در مسابقات قهرمانی 2018 جهان و جام جهانی 2019 عملکرد ضعیفی مقابل تیم های مدعی والیبال دنیا به نمایش گذاشت. در شرایطی تیم ملی والیبال تابستان سال 97 در مسابقات قهرمانی جهان 2018 شرکت کرد که در سال 2014 تیم کشورمان در این مسابقات به مقام ششم جهان رسیده بود. در سال 2018 اما تیم کشورمان با کولاکوویچ عملکرد ضعیفی داشت و با 4 شکست و 4 پیروزی در رده سیزدهم قرار گرفت و یک سقوط 7 پله ای را ثبت کرد.
در مسابقات جام جهانی 2019 هم تیم ملی والیبال با کولاکوویچ نتوانست نتیجه بهتری نسبت به مربیان قبلی کسب کند، تیم ملی والیبال سال گذشته در رقابت های جام جهانی 2019 با هدایت کولاوویچ با 4 پیروزی، 7 شکست و 12 امتیاز در رده هشتم قرار گرفت و نتیجه دوره گذشته جام جهانی در سال 2015 را تکرار کرد.
توفیق اجباری
با چنین کارنامه ای ایگور کولاکوویچ را می توان یک مربی معمولی برای والیبال ایران نامید، مربی ای که با توجه به جضور 3 ساله در کشورمان نتوانست تاثیر قابل توجهی را به یادگار بگذارد. حال با توجه با تعویق یک ساله المپیک توکیو به دلیل شیوع ویروس کرونا، فدراسیون والیبال در پی فسخ قرارداد با این مربی مونته نگرویی است.
قرارداد ایران با کولاکوویچ تا پایان المپیک 2020 بود که با توجه به تعویق بازی ها و همچنین نامشخص بودن زمان برگزاری لیگ ملت ها 2020، والیبال کشورمان در سال جاری بر خلاف سال گذشته برنامه خلوتی دارد و همین مسئله سبب شده تا مسئولان فدراسیون والیبال با توجه به عملکرد نه چندان قابل قبول کولا، به دنبال فسخ با این مربی و حضور با یک مربی جدید در المپیک توکیو باشند که قرار است تابستان سال آینده برگزار شود.
در این رابطه هم مسئولان فدراسیون و هم کولاکوویچ به صورت ضمنی فسخ قرارداد را تائید کرده اند تا این مربی مونته نگرویی و ایران پس از 3 سال و دو ماه به پایان خط برسند، تصمیمی که در هفته های آینده رسمی خواهد شد تا گمانه زنی ها درباره سرمربی جدید تیم ملی والیبال بالا بگیرد وصحبت از حضور یک مربی سطح بالای خارجی برای جانشینی کولاکوویچ است.
وعده ها باد هوا شد، در مشت ستاره ها بود
در حالی ایران و کولاکوویچ به پایان همکاری رسیده اند که این مربی هیچ گاه نتوانست به وعده هایی که خودش و همچنین مسئولان فدراسیون برای جوانگرایی و تغییر نسل تیم ملی داده بودند، عمل کند. استفاده از ترکیب اصلی و ستاره هایی که در سال های پایانی بازی شان هستند، حتی در مسابقات کم اهمیت و مقابل تیم های دوم و سوم سایر کشورها توسط کولاکوویچ سبب شده بود تا این مربی به رغم وعده هایش برای میدان دادن به بازیکنان جوان، در عمل اعتقادی به این مسئله نداشته باشد.
لیگ ملت های 2019 بهترین مثال برای عدم اعتقاد کولاکوویچ به جوانگرایی بود، رقابت هایی که اکثر تیم های شرکت کننده برای کسب تجربه و پشتوانه سازی با استراحت به بازیکنان اصلی به جوانان شان میدان دادند اما کولاکوویچ در اکثر رقابت ها تنها از 6 بازیکن اصلی استفاده کرد، چنین اصراری سبب شد تا چند ملی پوش والیبال با توجه به فشردگی و خستگی گرفتار مصدومیت شوند.
چنین اعتقادی در شرایطی بود که هر وقت کولاکوویچ بازیکنان جوان تیمش را به میدان می فرستاد، با توجه به انگیزه بالای آنها، تیم نتیجه می گرفت، با وجود چنین عملکردی اما در ادامه باز هم کولا اصرار به استفاده از یک ترکیب ثابت و تغییر ناپذیر داشت.
کولاکوویچ همچنین به رغم دادن شعار مبارزه با بازیکن سالاری در دوران حضورش در ایران نشان داد که توان مدیریت ستاره های تیم ملی والیبال را ندارد و این نداشتن اقتدار سبب شده بود تا با عوض شدن جای مربی و بازیکن، بازیکنان نامدار تیم ملی برای تیم نسخه بپیچند تا جایی که ملی پوشان از سعید معروف بیشتر از کولاکوویچ حساب می بردند!
انتقاد بی انتقاد
کولا همچنین برابر انتقادات مطرح شده نسبت به عملکردش همواره موضع گیری های تندی داشت و هیچگاه ارتباط خوبی با منتقدان، کارشناسان و مربیان والیبال نداشت. اوج این اختلاف هیس نشان دادن مربی مونته نگرویی به منتقدانش پس از صعود والیبال به المپیک توکیو بود، واکنش عجیبی که نشان می داد مربی مونته نگرویی به رغم کارنامه متوسطش انتقادپذیر نیست.
مرور صحبت های کولاکوویچ در مواجهه با انتقادات نسبت به سیزدهمی ایران در قهرمانی جهان 2018 به خوبی بیانگر این است که او تاب انتقاد را نداشت، مربی ای که قرار نیست دیگر به ایران برگردد:«من متاسفم که برخی خبرنگاران و مربی‌ها که شما آنها را کارشناس می‌نامید ایده ساختن یک تیم قدرتمند با قواعد درست را متوجه نمی‌شوند، یا نمی‌خواهند که متوجه شوند. برای این کار ما به یک شرایط خوب، حمایت و صبر نیاز داریم. برای انتقاد از من و کارم، آنها باید کفش مرا بپوشند و در این مسیر قدم بگذارند. این مسیر را با همه سختی و سنگ‌هایی که دارد ادامه دهند و از آن عبور کنند و در آن صورت می‌توانند مرا نقد کنند.»