سعيد احمديان/ روزنامه جوان- رضا صالحي‌اميري، رئيس کميته ملي المپيک پس از بازگشت از نشست شوراي المپيک آسيا در عمان، ديروز در سالن قاسم فارسي آکادمي ملي المپيک باشگاه انقلاب تهران ميزبان خبرنگاران بود تا از دستاوردهاي اين سفر چهار روزه به مسقط صحبت کند. نشستي که با توجه به رايزني‌هايي که در حاشيه این سفر صورت گرفته بود، بيشتر صحبت‌ها به سمت ديپلماسي ورزشي و ضعف ايران در کسب کرسي‌هاي بين‌المللي تأثيرگذار کشيده شد.
به توریست‌های ورزشی پست نمی‌دهند!
سال‌هاست که ورزش از نداشتن صندلی‌ها و پست‌های تأثیرگذار در مجامع بین‌المللی ورزش رنج می‌برد، ضعفی که سبب شده برخلاف موفقیت‌هایی که ورزشکاران ایرانی در المپیک، جهانی و آسیایی به دست می‌آورند، در صندلی‌های مدیریتی ورزش دنیا کمتر موفقیت بزرگی به دست بیاید. این ضعف باعث شده کشورمان نه تنها در تصمیم‌گیری‌ها و راهبرد‌هایی که برای ورزش دنیا تنظیم می‌شود نقشی نداشته باشد، بلکه عدم حضور یک مدیر ایرانی در پست‌های تأثیرگذار ورزش جهان در خیلی اوقات، دردسر‌های بزرگی را به وجود می‌آورد، از حق‌خوری‌هایی که در حق ورزشکار کشورمان در مسابقات مختلف بین‌المللی می‌شود تا تحمیل کردن خواسته‌هایی که با منافع ایران در تناقض است، مانند لابی‌هایی که سعودی‌ها در فوتبال علیه ایران انجام می‌دهند تا تلاش‌هایی که در برخی فدراسیون‌های جهانی برای تعلیق ورزش به بهانه عدم رویارویی ملی‌پوشانمان با نمایندگان رژیم صهیونیستی صورت می‌گیرد.
همه این‌ها ترکش‌های اهمال و بی‌تفاوتی سیستم مدیریت ورزش در داشتن یک دیپلماسی قدرتمند ورزشی در سطح مجامع جهانی ورزش است که هنوز به نظر می‌رسد برخلاف مسئولان کمیته ملی المپیک در سال‌های اخیر، طیف زیادی از مسئولانی که در بخش‌های مهم و تأثیرگذار ورزش مسئولیت دارند به اهمیت دیپلماسی ورزشی پی نبرده‌اند و نسبت به استفاده از این ظرفیت با توجه به تأثیرگذاری مثبتی که عملکرد بین‌المللی ورزش می‌تواند داشته باشد، برنامه‌ای ندارند و بیشتر از آنکه حضور در جلسات فدراسیون‌های جهانی و آسیایی را به چشم یک فرصت برای افزایش نقش در تصمیم‌گیری‌ها در این مجامع ببینند، نگاه تشریفاتی دارند تا اینگونه سفر‌های خارجی‌شان بیشتر جنبه توریستی پیدا کند.
قدرت سياسي و اقتصادي لازمه ديپلماسي ورزشي است
در چنین شرایطی رئيس کميته ملي المپيک که در سه سال گذشته متفاوت از ديگر همتايانش و ساير مديران ورزش نشان داده، معتقد است ديپلماسي ورزشي به عوامل مختلفي بستگي دارد: «اولين الزام در کسب کرسي‌هاي بين‌المللي، روابط سياسي و تأثيرگذار است. دومين عامل قدرت اقتصادي براي افزايش چانه‌زني است. در اين بين کشورهايي مانند چين، ژاپن يا قطر با توجه به هزينه‌هاي زيادي که در بخش امکانات و زيرساخت‌ها انجام مي‌دهند، مي‌توانند ديپلماسي قوي‌تري داشته باشند و در کسب کرسي‌ها موفق‌تر عمل كنند. قطر با توجه به قدرت اقتصادي‌اش دنيا را قانع کرد که ميزبان جام جهاني 2022 شود و پس از ميزباني بازي‌هاي آسيايي 2006، هفته گذشته در جلسه شوراي المپيک آسيا در عمان هم 45 کشور آسيايي را دوباره قانع کرد و ميزبان بازي‌هاي آسيايي 2030 شد كه اين برمي‌گردد به زيرساخت‌ها و قدرت اقتصادي که دارند.»
رضا صالحي‌اميري بر داشتن هدف‌گذاري و برنامه بلندمدت براي کسب کرسي در مجمع‌هاي ورزش جهان تأکيد دارد: «کسب کرسي بين‌المللي برنامه‌اي نيست که بتوان يک ماهه و يک‌ساله به آن رسيد، براي يک دهه آينده بايد از امروز شروع کرد. علاوه بر اين به قدرت چانه‌زني و دانش ديپلماسي در اين رابطه نيازمنديم. نمي‌شود رئيس فدراسيوني در تهران بنشيند و با نامه و تلفن بخواهد در مجامع جهاني پست بگيرد. در حالي در ايران بيشتر حرف مي‌زنيم که اکثر کشورهاي دنيا، مسئولانش در حال رفتن از اين سازمان به آن سازمان هستند، از کميته بين‌المللي المپيک به فدراسيون جهاني و... تا براي کشورشان پست بگيرند.»
رئيس کميته ملي المپيک در ادامه به بي‌تفاوتي برخي مديران فدراسيون‌ها اشاره مي‌کند تا عمق بي‌تفاوتي را در بين مسئولان ورزشي براي کسب کرسي‌هاي بين‌المللي نشان دهد: «با رئيس يکي از فدراسيون‌هاي جهاني جلسه داشتيم و از اينکه ايران کرسي فعالي در اين سازمان ندارد گلايه کرديم. او به ما گفت مشکل را در داخل کشور خودتان جست‌وجو کنيد. فدراسيون شما فعال نيست و مدير براي حضور در فدراسيون‌هاي جهاني تربيت نکرده‌ايد.»
90 درصد کرسي‌هايمان بي‌تأثير است
مسئله‌اي که در ادامه اين نشست صالحي‌اميري مطرح مي‌کند، تعريف جديدي از کرسي‌هاي بين‌المللي ورزشي است كه او معتقد است بايد به دنبال پست‌هاي جهاني و آسيايي باشيم که مؤثر باشد و بتواند مشکلي از ما حل کند: «ورزش ايران 500 پست در فدراسيون‌هاي جهاني، آسيايي و کميته‌هاي مختلف دارد که تنها 10 درصد اين تعداد کرسي‌ها اثربخش است و بقيه آنها جنبه تشريفاتي دارد و اثربخشي كه بايد را ندارند. در همين مدت 12 پست گرفته‌ايم که جز يکي، 11 تاي ديگر آن چندان اهميتي ندارند. اين پست‌ها در کميسيون‌هاي مجامع بين‌المللي هستند که شايد برخي جلسات‌شان چهار سال يک‌بار هم تکرار نشود. اگر از اين پست‌ها 400 تاي آن حذف شود، تأثيري در بهبود شرايط ورزش قهرماني‌مان ندارند و هيچ اتفاقي رخ نمي‌دهد!»
به گفته رئيس کميته ملي المپيک، ورزش ايران بايد به دنبال لابي براي کسب کرسي‌هاي بين‌المللي تأثيرگذار باشد: «بايد هدفمان کسب کرسي‌هاي بين‌المللي باشد که براي ورزش آورده‌اي دارد و مؤثر است. چنين کرسي‌هايي در کميته بين‌المللي المپيک يا ساير فدراسيون‌هاي جهاني به ارتقاي يک رشته در جايگاه آسيايي و جهاني کمک مي‌‌كند.»
اگرچه رئيس کميته ملي المپيک در ادامه به آخرين تلاش‌ها در حوزه ديپلماسي ورزشي در حاشيه نشست شورا و مجمع المپيک آسيا مانند جلسات با رؤساي فدراسيون جهاني کاراته و کميته‌هاي ملي المپيک ساير کشورهاي آسيايي براي بازگشت کاراته به بازي‌هاي المپيک 2024 اشاره مي‌کند، اما مي‌گويد که در اين مسير ساير نهادها هم بايد کنار متوليان ورزش باشند: «تنها وزارت ورزش، کميته ملي المپيک يا فدراسيون‌ها در موضوع ديپلماسي ورزشي تأثيرگذار نيستند و بايد نهادهايي مانند وزارت امور خارجه، وزارت اقتصاد و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي نيز با توجه به تأثيرگذاري فاکتورهاي سياسي و اقتصادي در کسب کرسي‌هاي جهاني کنار ما باشند و تمام ظرفيت ملي پاي کار بيايد.»
امتياز داديم، امتياز گرفتيم
ديپلماسي ورزشي که البته تنها گرفتن کرسي بين‌المللي نيست و تعامل‌هاي دوطرفه و تفاهم‌هايي که بين کشورها صورت مي‌گيرد و امتيازهايي که رد و بدل مي‌شود، وجهه ديگر آن است. آخرين نمونه اين تعامل سفر هيئت قطري براي گرفتن رأي مثبت ايران به ميزباني‌شان در بازي‌هاي آسيايي 2030 بود. صالحي‌اميري در پاسخ به سؤال «جوان» درباره امتيازهايي که کشورمان قبل حمايت از ميزباني دوحه گرفته است، اينطور توضيح داد: «قطعاً امتياز خواهيم گرفت، البته خواهان امتياز مالي نشديم و در اين راستا امتيازهاي غيرمالي مانند استفاده از زيرساخت‌ها و امکانات اين کشور براي برپايي اردو، دوره‌هاي مربيگري و همچنين گرفتن تسهيلات براي شرکت در مسابقاتي را که سال آينده کاروان ايران شرکت مي‌کند در تفاهمنامه‌اي که امضا شد خواستار شده‌ايم.»
لینک پی دی اف گزارش در روزنامه جوان