سعید احمدیان/ روزنامه جوان- شـــهرت یا رانت‌طلبی هرچه باشد، در دو دهه گذشته فوتبال برای چهره‌های اقتصادی که با ورود به هیئت مدیره یا خرید باشگاه‌ها سعی کرده‌اند این فضا را تجربه کنند خیر نداشته است. اگرچه اتهامات شان ارتباطی با حضورشان در فوتبال نداشته است. آخرین آن اسماعیل خلیل‌زاده، رئیس هیئت مدیره استقلال بود که به اتهام پولشویی و اخلال در نظام اقتصادی آخر هفته گذشته بازداشت شد.
حسین هدایتی؛ عابربانک با لباس راه‌راه!
اواخر دهه ۸۰ بود که نامش بر سر زبان‌ها افتاد. هوادار دوآتشه پرسپولیس و هم‌محله‌ای علی پروین، با خرید امتیاز یک تیم دسته اولی در سال ۸۶ با استیل‌آذین وارد فوتبال شد، باشگاهی که نقطه شروع پول‌پاشی‌های حسین هدایتی بود، با جذب علی پروین و پرسپولیسی‌های پا به سن گذاشته، پرسروصدا کارش را آغاز کرد. آن روز‌ها که تیم‌های متمول لیگ برتری هم به زحمت بودجه‌شان به ۸ میلیارد می‌رسید، هدایتی برای استیل آذین ۱۰ میلیارد بودجه کنار گذاشته بود. او یک سال بعد به هیئت مدیره پرسپولیس هم رسید و شهریور ۸۷ رئیس هیئت مدیره شد و در سال ۹۴ هم بار دیگر به عنوان عضو هیئت مدیره پرسپولیس وارد تیم مدیریتی قرمز‌ها شد.
هدایتی که حتی سودای مالکیت پرسپولیس را هم در سر داشت از اواخر دهه ۸۰ تا اواسط دهه ۹۰ چه زمانی که عضو هیئت مدیره بود و چه آن روز‌هایی که بیرون نشسته بود، دست در جیب می‌کرد تا حساب پرسپولیس خالی نماند، پول‌هایی که از آن‌ها به عنوان «هدیه» و «کمک بلاعوض» یاد می‌کرد. در یکی از نمونه‌ها به عنوان مثال، هدایتی تنها در فاصله سه ماه و از دی‌ماه ۹۳ تا فروردین ۹۴، ۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون به پرسپولیس کمک کرده بود. به این مبالغ، واریزی‌های او به حساب برخی بازیکنان پرسپولیس، کی‌روش و حتی پاداش به ملی‌پوشان را هم باید اضافه کرد. پول‌پاشی‌هایی که سبب شد لقب «عابربانک» وارد دایره لغات فوتبالی‌ها شود.
از همان روز‌ها یک سؤال مطرح شده بود که انگیزه هدایتی از پرداخت پول‌های میلیاردی به پرسپولیس چه چیزی است، آن هم در حالی که در ظاهر آورده‌ای برای او نداشت و فقط هزینه بود. هرچند خیلی‌ها شهرت‌طلبی را دلیل چنین پول‌پاشی‌های بدون حساب و بی بازگشت می‌دانستند، اما زمستان ۹۷ وقتی نام حسین هدایتی در دادگاه بانک سرمایه به عنوان یکی از متهمان این پرونده مطرح شد و او با لباس زندان در دادگاه مفاسد اقتصادی حاضر و به اتهام اخلال در نظام اقتصادی کشور و پرداخت رشوه محاکمه شد، پشت پرده این پول‌پاشی‌ها نمایان شد. تنها در یکی از فقره‌های محکومیت هدایتی، او بیش از هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بدهی به بانک سرمایه داشت، مبلغی که نشان می‌داد بذل و بخشش‌های چند میلیاردی‌اش در فوتبال از جیب همان هوادارانی بوده که منتش را سر آن‌ها می‌گذاشته است.
علی شفیع‌زاده؛ آبراموویچ وممنوع‌الورود
اوایل دهه ۸۰ با استقلال اهواز پایش به فوتبال باز شد. تیم ریشه‌دار اهوازی که برخلاف سال‌های زیادی که با بی‌پولی اداره می‌شد، این‌بار یک مالک پولدار به نام علی شفیع‌زاده پیدا کرده بود که با توجه به سرمایه‌گذاری‌اش برای آبی‌های اهوازی که همزمان شده بود با خرید چلسی توسط رومن آبراموویچ روس و تبدیل شدن آبی‌های لندن به یک تیم ثروتمند، به همین خاطر در ایران هم به مالک متمول استقلال اهواز لقب «آبراموویچ ایران» دادند. البته آن روز‌ها شایعه شد که شفیع‌زاده با تأسیس شرکت‌های فرعی به بهانه اداره تیم استقلال اهواز توانسته وام‌های قانونی دولتی دریافت کند. شفیع‌زاده که رؤیای مدیرعاملی استقلال تهران را هم در سر داشت، در اوسطه دهه ۸۰ ناگهان از فوتبال محو شد و به امارات رفت و گفته شد او که سرمایه‌گذاری گسترده‌ای را در املاک دبی انجام داده، به دلیل بدهی مالیاتی ممنوع‌الورود به ایران است تا داستان او هم به پایان برسد.
امیرمنصور آریا؛ اعدام پایان رؤیای داماش
اگرچه نام امیرمنصور آریا با اختلاس ۳ هزار میلیاردی گره خورده بود، اما او برای فوتبالی‌ها هم ناآشنا نبود. گروه سرمایه‌گذاری امیرمنصور آریا که مالک آن مه‌آفرید خسروی بود در سال ۱۳۸۵، باشگاه ورزشی داماش ایرانیان را که در ابتدا با نام استقلال شهرداری رشت اداره می‌شد و سپس در اختیار صنایع شیر ایران قرار گرفته بود، خرید. این باشگاه در سال ۸۹ به لیگ برتر هم صعود کرد، اما روز‌های خوش داماش زیاد طول نکشید و از سال ۹۰ با تشکیل دادگاه مه‌آفرید خسروی که متهم به اختلاس ۳ هزار میلیاردی بود، این باشگاه در اختیار قوه قضائیه قرار گرفت. امیرمنصور آریا یا همان مه‌آفرید خسروی هم در سال ۹۳ با حکم دادگاه به دلیل فساد اقتصادی اعدام شد.
بابک زنجانی؛ پول نفت نرسید
نام بابک زنجانی سال ۹۱ در فوتبال مطرح شد، سرمایه‌گذار جوانی که با گروه اقتصادی سورینت سرمایه زیادی را برای خودش دست و پا کرده بود. زنجانی، تیر ۹۱ توسط یکی از شرکت‌های زیرمجموعه‌اش به نام قشم ایر، باشگاه راه‌آهن را که یک سال از خصوصی‌سازی آن می‌گذشت از یک شرکت مواد غذایی خرید. او در جریان بازدید از یکی از تمرینات راه‌آهن، توان بازیکنان این تیم را از استقلال، پرسپولیس و تراکتور بالاتر دانسته بود و سودای تبدیل شدن تیم راه‌آهن به یکی از قطب‌های فوتبال را در سر داشت، هدفی که فرصت آن را پیدا نکرد. زنجانی که در دور زدن تحریم‌ها و فروش نفت ایران نقش داشت، زمستان ۹۲ به دلیل بدهی ۲ و نیم میلیارد یورویی و عدم بازگشت پول نفت به اتهام اخلال در نظام اقتصادی بازداشت و باشگاه راه‌آهن در سال ۹۳ به دادستانی واگذار شد.
حمیدرضا سیاسی؛ شریک اقتصادی آقای وزیر
حمیدرضا سیاسی ابتدای سال ۹۳ و پس از انتخاب محمود گودرزی به عنوان وزیر ورزش وارد فوتبال شد، یک سرمایه‌دار که شایعه شد با وزیر وقت ورزش در کار ساخت و ساز مشارکت دارد، هرچند او این ادعا را رد کرد. سیاسی پس از عضویت در هیئت مدیره پرسپولیس، آذر ۹۳ مدیرعامل باشگاه شد، اما تنها چند هفته پس از این حکم بازداشت شد و تا فروردین ۹۴ در زندان ماند. اتهامات سیاسی هیچگاه به صورت رسمی مشخص نشد، اما آن روز‌ها گفته می‌شد که شکایت اسپانسر وقت تیم و مذاکره با رئال‌مادرید برای آمدن به تهران به واسطه یک چهره ضدانقلاب از دلایل دستگیری او بوده است.
اسماعیل خلیل‌زاده؛ پولشوی فوتبالی!
اسماعیل خلیل‌زاده که از شرکای اقتصادی وزیر ورزش بود، سال ۹۷ با حکم مسعود سلطانی‌فر به عنوان عضو هیئت مدیره به استقلال آمد و در ادامه به عنوان رئیس هیئت مدیره انتخاب شد. البته رابطه خلیل‌زاده و سلطانی‌فر به دهه ۸۰ و استانداری وزیر فعلی ورزش در گیلان برمی‌گردد. آن روز‌ها شرکت ابریشم گیلان از موفق‌ترین قطب‌های نوغان‌داری کشور به فروش می‌رسد و نام خریدار نیز اسماعیل خلیل‌زاده بود، اما نتیجه‌ای جز ورشکستگی برای این شرکت حاصل نشد. حالا هم هفته گذشته خبر رسید که خلیل‌زاده به اتهام پولشویی و اخلال در نظام تولید تحت تعقیب قضایی قرار گرفته و به عنوان متهم اصلی پرونده شرکت ابریشم گیلان از سوی سازمان اطلاعات سپاه قدس گیلان دستگیر شده است.