سعید احمدیان/ روزنامه جوان- افتتاح آکادمی گل‌گهر سیرجان و وعده عزیزی‌خادم که در حاشیه حضورش در کرمان گفته است داشتن آکادمی یکی از الزامات برای حضور باشگاه‌ها در لیگ برتر سال آینده است، یکی از خبر‌های قابل تأمل فوتبال در آخر هفته بود. خبر‌هایی امیدوار‌کننده که می‌تواند یکی از گام‌های جدی فوتبال باشگاهی در مسیر حرفه‌ای شدن باشد، به خصوص که اکثر باشگاه‌ها با وجود پسوند حرفه‌ای بودن از مهم‌ترین الزاماتی که یک مجموعه حرفه‌ای می‌تواند داشته باشد فاصله دارند و به قول مرحوم حجازی، سهم باشگاه‌ها از حرفه‌ای بودن، فقط انگلیسی شدن شماره پشت پیراهن‌هاست.
این در حالی است که آکادمی‌ها از مهم‌ترین فاکتور‌هایی هستند که در باشگاه‌ها نادیده گرفته شده‌اند، آکادمی‌هایی که می‌توانند قلب تپنده و بازیکن‌ساز باشگاه‌ها باشند، اما فرقی نمی‌کند باشگاه می‌خواهد در سطح اول و لیگ برتری باشد یا یک تیم دسته دومی، برخلاف تعداد انگشت‌شمار باشگاه‌ها که سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در آکادمی‌ها داشته‌اند بیشتر تیم‌های ایرانی با وجود اینکه پسوند حرفه‌ای دارند، نگاهی نمایشی و تزئینی به یکی از مهم‌ترین بخش‌های یک باشگاه در فوتبال حرفه‌ای به نام آکادمی‌ها دارند و این بخش مهم جایی در اولویت مدیران ندارد.
مهم‌ترین خروجی بی‌توجهی به آکادمی‌ها در باشگاه‌ها، ضعف در استعدادیابی و پشتوانه‌سازی است. وقتی آکادمی‌ها که تمرکز روی رده‌های پایه و استعدادیابی دارند در اولویت قرار نگیرند و نگاهی حرفه‌ای و آینده‌نگر به آن وجود نداشته باشد، فعالیت در رده‌های پایه با مشکل جدی روبه‌رو می‌شود و روند استعدادیابی مختل یا متوقف خواهد شد. این در شرایطی است که آکادمی‌ها نقش مهمی در پشتوانه‌سازی برای آینده باشگاه دارند و با سرمایه‌گذاری روی رده‌های پایه برای آینده باشگاه‌ها بازیکن تربیت می‌کنند.
آکادمی‌های فوتبال در دنیا بازیکنان زیادی را در سنین پایین بر اساس معیار‌ها و استعدادیابی‌های اولیه جذب می‌کنند و با برنامه‌ریزی‌های منظم و لازم به همراه امکانات ویژه سعی می‌کنند مهارت‌های ابتدایی فوتبال مورد نیاز را به خوبی و برای بازی در سطح اول فوتبال براساس سبک همان باشگاه به آن‌ها بیاموزند تا در آینده برترین‌ها به تیم بزرگسالان وارد شوند. البته برخی آکادمی‌های باشگاه‌های لیگ‌های پایین‌تر نیز هستند که بازیکنان باکیفیت بالا را از طریق آکادمی پرورش می‌دهند و آن‌ها را برای فروش به باشگاه‌های دیگر عرضه می‌کنند.
در هر دو صورت توجه به آکادمی‌ها یک معامله دوسر سود برای باشگاه‌هاست. البته شاید یکی از دلایلی که سبب شده باشگاه‌ها از توجه ویژه به آکادمی‌ها فراری باشند، به نتیجه رسیدن فعالیت‌های این بخش در یک برنامه بلندمدت است، مسئله‌ای که نیاز به زمان دارد و صبوری مدیران را می‌طلبد، اما مدیران فوتبال باشگاهی در ایران همواره به دنبال قدم‌های کوچک و زودبازده رفته‌اند که در آن واحد به نتیجه‌ای که می‌خواهند برسند.
در پیش گرفتن این رویکرد هم به تغییرات زیاد مدیریتی و صندلی لرزان مدیران باشگاه‌ها برمی‌گردد و باعث می‌شود مسئولانی که روی صندلی‌های مدیریت می‌نشینند، دور برنامه‌های بلندمدت مانند توجه به آکادمی‌ها را خط بکشند و تمام تمرکزشان را روی تیم بزرگسالان و سرمایه‌گذاری برای موفقیت‌های زودهنگام بگذارند.
این نوع نگاه سبب می‌شود بخش زیادی از بودجه سالانه باشگاه صرف قرارداد‌های هنگفت و بدون ضابطه شود و با بازیکنانی چندین برابر ارزش واقعی‌شان قرارداد بسته شود، هزینه‌های سرسام‌آوری که اگر بخشی از آن سالانه در آکادمی‌ها سرمایه‌گذاری شود، هم باعث پشتوانه‌سازی برای باشگاه می‌شود و هم می‌تواند خرج‌های هنگفتی را که صرف آوردن بازیکنان از تیم‌های دیگر می‌شود به حداقل برساند.
در این شرایط در صورت عملی شدن وعده رئیس فدراسیون فوتبال در کرمان که داشتن آکادمی را یکی از الزامات لیگ برتری‌ها از فصل آینده اعلام کرده است، می‌توان امیدوار بود که آکادمی‌ها کم کم به اولویت‌های باشگاه تبدیل شوند، مسیری که سود آن برای تمام فوتبال چه باشگاهی و چه ملی خواهد بود.