سعید احمدیان/ روزنامه جوان- یک روز فیفا باشگاه‌های ایرانی را تهدید به کسر امتیاز و محرومیت می‌کند و روز دیگر هم کنفدراسیون فوتبال آسیا تیم‌های ایرانی در لیگ قهرمانان را تهدید به حذف می‌کند. تهدید‌هایی که دیگر مسئله جدیدی برای فوتبال ایران نیست و در سال‌های گذشته همواره چنین تهدید‌هایی متوجه باشگاه‌های ایرانی بوده است و حالا هم در تازه‌ترین خبر گفته می‌شود AFC، قرار است استقلال را از لیگ قهرمانان کنار بگذارد. خبری که البته مسئولان استقلال آن را خبرسازی می‌دانند، اما آن‌سو سازمان لیگ فوتبال تأییدش می‌کند. با این حال چیزی که قطعی شده، این است که استقلالی‌ها برای اینکه روی نامشان در فصل جدید لیگ قهرمانان خط قرمز کشیده نشود فرصت کمی دارند.
مانند همیشه بار دیگر پای عدم شفافیت مالی در میان است، اینکه حساب و کتاب‌ها مشخص نیست و لیست بدهی‌ها تسویه نشده است. مسئله‌ای که کنفدراسیون فوتبال آسیا برخلاف فدراسیون فوتبال نمی‌تواند روی آن چشم ببندد، به همین خاطر AFC سفت و سخت ایستاده که به باشگاه‌هایی اجازه ورود به لیگ قهرمانان را بدهد که فاکتور‌های مالی مورد نظر کنفدراسیون فوتبال آسیا را رعایت کرده باشند. تهدید کنفدراسیون فوتبال آسیا را بگذارید کنار تهدید چند ماه گذشته فدراسیون فوتبال که عنوان کرده بود به تیم‌های بدهکار اجازه ثبت قرارداد بازیکنان جدید را نمی‌دهد، اما در نهایت همانطور که پیش‌بینی می‌شد تهدید فدراسیون فوتبال توخالی از آب درآمد و باشگاه‌های بدهکار بدون هیچ مشکلی توانستند قرارداد بازیکنانشان را ثبت کنند و مشکلی هم برای حضورشان در لیگ به وجود نیامد.
کنفدراسیون فوتبال آسیا، اما در این باره جدی است و شفافیت مالی و همچنین تسویه بدهی‌ها را جزو شرایط الزامی برای حضور در لیگ قهرمانان عنوان کرده است. البته بدیهی است که احتمال حذف استقلال از آسیا اندک است و به نظر می‌رسد مانند دوره‌های گذشته با سندسازی و جلب رضایت از طلبکاران برای استقلال مشکلی جدی به وجود نخواهد آمد. با این حال این سؤال مطرح می‌شود که تا چه زمانی قرار است فوتبال باشگاهی ایران با سندسازی و کداخدامنشی با وجود انبوه بدهی‌هایی که هر سال بیشتر می‌شود کارش را پیش ببرد و توجهی به تضمین فاکتور‌های مالی مورد نظر AFC نداشته باشد. به نظر می‌رسد روزی باید جلوی چنین اتفاقاتی گرفته شود. مسائلی که سبب می‌شود هر سال باشگاه‌های ایرانی برای گرفتن مجوز حرفه‌ای و همچنین حضور در لیگ قهرمانان با هول و ولا و ریش‌سفیدی وزیر و سایران مشکل‌شان را به صورت مقطعی حل کنند.
در چنین شرایطی باید روزی بساط سندسازی‌ها برچیده و موتور بدهی‌ساز باشگاه‌ها خاموش شود. کمتر باشگاه ایرانی است که یک سیستم مالی شفاف داشته باشد و با توجه به بدهی‌های انباشته و همچنین بدهی‌هایی که سال به سال روی رقم قبلی می‌آید، تیم‌های ایرانی هر سال بدهکارتر می‌شوند و لیست بدهی‌ها و طلبکاران طویل‌تر می‌شود. حال برای رهایی از این وضعیت باید شفافیت مالی در اولویت باشگاه‌ها قرار گیرد، فاکتوری که با توجه به سیستم ناکارآمد دولتی حاکم بر باشگاه‌های ایرانی سخت می‌شود به تحقق آن امیدوار بود.
با این حال دولت وظیفه دارد با توجه به استفاده باشگاه‌های تحت نظرش از بودجه دولتی برای پاسداری از بیت‌المال، شفافیت مالی را سرلوحه برنامه‌هایش قرار دهد. بدیهی است که با توجه به عدم حساسیت روی چگونگی هزینه‌کرد بودجه و همچنین بی‌تفاوتی دستگاه‌های نظارتی در پیش گرفتن چنین رویکردی باید زمینه تغییر برخی از نگاه‌ها و عملکرد‌ها را به همراه داشته باشد. یکی از مهم‌ترین فاکتور‌ها در شفاف شدن مسائل مالی، کنترل و پرداخت بدهی‌هاست. فاکتوری که تا امروز چندان از سوی نهاد‌های دولتی که تیم‌داری می‌کنند مانند وزارت ورزش جدی نگرفته نشده و همین مسئله زمینه‌ای را فراهم کرده که علاوه بر گسترش فساد، صفر‌های رقم‌های بدهی باشگاه‌ها نیز بیشتر شود.
جایی باید جلوی این روند گرفته شود و اولین قدم در راه کنترل و تسویه بدهی‌ها که امروز سبب شده باشگاه استقلال در آستانه حذف از آسیا قرار بگیرد، جلوگیری از بستن قرارداد‌های بی‌ضابطه و بدون هیچ متر و معیاری با بازیکنان و مربیان است. بدیهی است وقتی یک باشگاه نزدیک به ۱۰۰ میلیارد بدهی دارد باید دست به عصاتر حرکت کند. مسئله‌ای که در ایران عکس آن را شاهد هستیم و مدیران باشگاه‌های دولتی به پشتوانه پول‌هایی که از بیت‌المال به حساب‌شان واریز می‌شود با وجود بدهی‌های انباشته، ابایی از بستن قرارداد‌های غیرمعقول ندارند. قرارداد‌هایی که در تسویه آن در ادامه باز می‌مانند تا به لیست بدهی‌ها اضافه و سبب شود تا هر سال فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا نامه‌های تهدیدآمیز را به آدرس باشگاه‌های ایرانی پست کنند.