سعید احمدیان/ روزنامه جوان- هر چه ایرادهای فنی به ایگور کولاکوویچ وارد باشد و برخی کارشناسان منتقد کیفیت فنی او باشند، اما واکنش همراه با ناراحتی و شرمندگیاش نسبت به درگیریهای دست پایانی بازی ایران و کرهجنوبی در نیمهنهایی قهرمانی آسیا جای تحسین دارد و بیانگر این است که برای این مربی مونتهنگرویی ارزشهای اخلاقی و انسانی جایگاه بالاتری نسبت به قهرمانی دارد و این مربی نمیخواهد تیمش به هر قیمتی در یک مسابقه پیروز شود.واکنش کولاکوویچ در شرایطی بود که تیم کشورمان توانست در این مسابقه پیروز شود، اما او معتقد بود که این پیروزی با توجه به درگیری بازیکنان دو تیم برایش به یک شکست میماند.
نوع مواجهه کولاکوویچ با ناهنجاریهای اخلاقی که فضای ورزش را آلوده میکند، یک درس بزرگ برای مربیان و مدیران ورزش کشورمان است. در ورزش ایران چنین درگیریهایی کم پیش نیامده است. درگیریها و تنشهایی که از داخل زمین حتی به سکوها نیز کشیده و سبب شده فضای استادیومها و سالنهای ورزشی متشنج و به جنجال کشیده شود. نمونه اتفاقات ست پایانی بازی ایران و کرهجنوبی، در همین لیگ والیبال بارها در فصلهای گذشته تکرار شده است و بازیکنان با مشت و لگد و فحاشی از خجالت یکدیگر درآمدهاند یا همین جنجالهای ورزشگاههای فوتبال در ماههای پایانی فصل گذشته که حتی کشته هم بجا گذاشت، نمونههایی از روی زشت ورزش است که با شعارهایی که در باب اخلاقمداری و جوانمردی در ورزش داده میشود، تناسبی ندارد.
نکته قابل تأمل نوع مواجهه مربیان و تصمیمگیرندگان با چنین اتفاقاتی است. در حالی مربیای مثل کولاکوویچ از یک درگیری نسبتاً کوچک که روح ورزش را لکهدار کرده، ابراز ناراحتی عمیق میکند که نمونههای چنین واکنشهایی را در بین مدیران و مربیان رشتههای مختلف که با چنین حواشی روبهرو شدهاند، کمتر مشاهده کردهایم. همواره هر طرف درگیری قیافهای حق بهجانب به خود گرفته و در واکنش به حواشی غیرورزشی که پیش آمده است به دنبال توجیهانی برای پاک کردن صورت مسئله و موجه جلوه دادن چنین واکنشهایی بوده است.
چنین مواجههای با بیاخلاقیها در ورزش ایران به نوع نگاه دستاندرکاران به ورزش برمیگردد. سالهاست که ورزش ایران گرفتار نتیجهگرایی و توجه یکوجهی به ورزش قهرمانی است. چنین رویکردی سبب شده مدیران وزارت ورزش، کمیته ملی المپیک، فدراسیونها و باشگاهها بیشتر از هر چیزی در یک رقابت ورزشی به دنبال کسب نتیجه و رفتن روی سکو باشند. چنین اولویتهایی سبب شده توجه به گسترش اخلاقمداری و ارزشها در ورزش قهرمانی فراموش شود و تنها چیزی که از مربیان خواسته میشود نتیجهگرایی صرف است و مسائل اخلاقی و تربیت ورزشکاران بااخلاق در حاشیه قرار میگیرد.
نگاه تزئینی به اخلاق در ورزش زمینهای را فراهم میکند که یک ورزشکار، یک مربی یا یک مدیر تنها کاپ یا مدال قهرمانی را نشانه موفق بودنش بداند تا در این راه ارزشهای اخلاقی جایی نداشته باشند، به خصوص که در ورزش ایران همواره یک قهرمان بر یک پهلوان ترجیح داده میشود و ورزشکاری که یک کار بزرگ اخلاقی انجام داده باشد، همیشه حرکتش زیر سایه موفقیتهای ورزشکارانی که روی سکوی قهرمانی میروند، پنهان میماند و کمتر مورد توجه قرار میگیرد. چنین رویکردی شرایطی را فراهم میآورد که رسیدن به موفقیت در ورزش به هر قیمتی مورد توجه قرار گیرد تا زیر پا گذاشتن ارزشهای اخلاقی برای کسب مقام قهرمانی توجیه شود و گسترش ناهنجاریها و از بین رفتن روح جوانمردی در ورزش را به همراه داشته باشد.
در چنین شرایطی نوع واکنش کولاکوویچ به درگیری برخی بازیکنانش در جریان بازی نیمهنهایی با کرهجنوبی یک کلاس اخلاق برای ورزش ایران است و مقایسه آن با رفتار مربیان و مدیران ورزش کشورمان در مواجهه با چنین حواشیای نشان میدهد که چقدر از ایدهآلهای انسانی در ورزش دور شدهایم و در مسیر باطلی قدم گذاشتهایم، مسیری که با روح ورزش در تضاد است. اگرچه نمیتوان منکر حضور برخی ورزشکاران اخلاقمدار و پهلوان در ورزش ایران بود، اما وقتی چنین مسائلی برای متولیان ورزش از کمترین درجه اهمیت برخوردار است و همواره به حاشیهها و کارنامه فنی بها داده میشود، نمیتوان انتظار داشت که روح حاکم بر ورزش ایران نه رنگ مدال، بلکه ارزشهای اخلاقی باشد.
حال با توجه به درسی که کولاکوویچ به ورزش کشورمان داد، متولیان ورزش باید با تجدیدنظر در اولویتها، ارزشهای اخلاقی و تربیت ورزشکاران را سرلوحه برنامههایشان قرار دهند و به چنین مسائلی تنها نگاه ابرازی و شعاری نداشته باشند و در عمل نیز نشان دهند که اخلاقمداری در ورزش نسبت به سکوهای قهرمانی ارزش بیشتری دارد.