سعید احمدیان/ روزنامه جوان- شرایط اقتصادی کشور سبب شده تا ورزش هم مانند سایر بخش‌ها با محدودیت‌های مالی به‌خصوص برای اعزام‌های بین‌المللی و آماده‌سازی ورزشکاران برای رقابت‌های المپیک سال آینده در توکیو روبه‌رو شود. در گفتگو با بهرام افشارزاده، دبیرکل سابق کمیته ملی المپیک و از مدیران باسابقه ورزش کشورمان، الزامات مدیریتی برای مواجهه با چنین شرایطی را بررسی کرده‌ایم.
آقای افشارزاده! در شرایط ویژه کشور که محدودیت‌های مالی برای همه بخش‌ها ازجمله ورزش ایجاد شده، چه کار باید کرد؟ چه توصیه‌ای به رؤسای فدراسیون‌ها دارید؟
البته ورزش قهرمانی و حرفه‌ای هزینه دارد و یک ورزشکار باید از جنبه‌های مختلف مانند تغذیه، لباس، امکانات تمرینی و... مورد حمایت قرار بگیرد و فراهم کردن شرایط مناسب، سبب تشویق ورزشکار می‌شود، اما به هر صورت ورزش کشورمان امسال درگیر مشکلات اقتصادی است و همه مجموعه ورزش از وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک تا فدراسیون‌ها باید با درک این وضعیت، تصمیماتی متناسب با این شرایط اتخاذ کنند. البته کمیته ملی المپیک با توجه به بضاعتی که پیدا کرده است، توانسته اعزام‌هایی که برای کسب سهمیه المپیک ۲۰۲۰ است را مدیریت کند و به‌خوبی انجام دهد. وزارت ورزش هم در این راستا حرکت می‌کند. معتقدم علاوه بر این رؤسای فدراسیون هم باید در سطح اداری فدراسیون با توجه به اینکه برخی کارمندان چندشغله هستند، تعدیل‌های لازم را برای کاهش هزینه‌ها انجام دهند تا به اصل ورزش که همان آماده کردن قهرمانان برای مسابقات است، برسند. سعی کنند یک معیار ویژه برای خودشان تهیه کنند و با توجه به بودجه‌ای که دارند اولویت‌بندی کنند و پولی که به حساب فدراسیون واریز می‌شود را در جایی که برای رسیدن به موفقیت‌های ورزشی مهم‌تر است، صرف کنند.
این مسئله به نظر می‌رسد در فدراسیون‌های المپیکی اهمیت بیشتری دارد، آن هم در سال کسب سهمیه المپیک.
فدراسیون‌هایی که کاندیدای حضور در المپیک ۲۰۲۰ هستند، باید برنامه ویژه‌ای که توسط وزارت ورزش یا کمیته ملی المپیک تنظیم می‌شود، داشته باشند. فدراسیون‌ها باید از اعزام‌های غیرضرور که از نظر کیفی برای ورزشکار آورده‌ای ندارد و نمی‌تواند به پیشرفت قهرمانان کمک کند، جلوگیری کنند و از این طریق در بخشی از هزینه‌ها که پیش از این صرف چنین اعزام‌های غیرضروری می‌شد، صرفه‌جویی کنند. به‌خصوص که یکی از معضلاتی که ورزش برای شرکت در رقابت‌های بین‌المللی با آن درگیر است با توجه به چند برابر شدن قیمت ارز، گرانی بلیت هواپیما است. کشور‌های میزبان مسابقات چندجانبه هم به دنبال درآمدزایی هستند. در صورتی که حضور ورزشکار در یک تورنمنت ضرورت دارد و به رشد ورزش ایران کمک می‌کند. باید با حداقل‌ها اعزام‌ها صورت بگیرد و از اعزام همراهان اضافی کنار کاروان‌ها جلوگیری کنیم. صرفه‌جویی در هزینه‌های غیرضرور تنها مختص اعزام‌ها نیست و باید در سایر بخش‌ها هم مدیران فدراسیون‌ها تلاش کنند هرجا می‌بینند هزینه‌ای می‌شود، اما نفعی برای ورزش ندارد، با توجه به شرایط اقتصادی، آن هزینه‌ها را انجام ندهند و در بخش‌های مهم‌تر هزینه کنند.
در چنین شرایطی نقش اسپانسر‌ها را چطور ارزیابی می‌کنید؟ به‌خصوص که با توجه به معذوریت‌های مالی، فدراسیون‌ها چاره‌ای جز اتکا به درآمد‌هایی خارج از بودجه برای ایجاد شرایط مناسب برای ورزشکارشان ندارند!
درست است، در شرایط سخت پولی و بودجه‌ای ورزش، موضوعی که اهمیت پیدا می‌کند، رفتن فدراسیون‌ها به سمت استفاده از اسپانسر‌ها و حامیان مالی برای تأمین بخشی از بودجه سالانه است. الان وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک با توجه به وضعیتی که به وجود آمده است، آن توانایی لازم را برای تأمین کامل هزینه‌های فدراسیون‌ها ندارد. در همین راستا فدراسیون‌ها باید با حامیان مالی وارد مذاکره شوند. همین الان فروشگاه رفاه اسپانسر والیبال است که در کنار این رشته است. در این زمینه رؤسای دیگر فدراسیون‌ها هم باید با مسئولان از این قبیل فروشگاه‌ها و ارگان‌هایی که می‌توانند کمک کنند، برای حمایت مالی صحبت کنند. به هر حال ورزش مال همین کشور است و یکی از عواملی که باعث نشاط و خشنودی مردم آن هم در این شرایط سخت اقتصادی می‌شود، همین ورزش است و برای رسیدن به این هدف همه باید با تمام توان وارد کار شوند. رسانه‌ها هم در این بین نقش دارند؛ به‌خصوص تلویزیون که می‌تواند با پخش مسابقات داخلی و بین‌المللی و مصاحبه و گزارش‌هایی از رشته‌هایی که کمتر دیده می‌شوند و طرفدار کمتری دارند، اسپانسر‌ها را برای سرمایه‌گذاری در این رشته ترغیب کند.
در این شرایط سخت چه انتظاری از ورزشکار می‌رود؟
همه چیز مسائل مالی و پول نیست؛ یک ورزشکار با حداقل هم تمرین می‌کند. آقای نصیری می‌گفت نون و پنیر و ماست خوردم و قهرمان المپیک شدم. البته باید از ورزشکار حمایت شود. با این حال در این وضعیت انتظار دارم که ورزشکار با تمام نیرو به تمریناتش ادامه دهد.
با توجه به تجربه مدیریتی‌تان در ورزش در کمیته ملی المپیک و جا‌های دیگر، با شرایطی مثل امروز که ورزش مانند سایر بخش‌ها با مشکل اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند، روبه‌رو بوده‌اید؟ چه کرده‌اید که این شرایط را مدیریت کنید؟
تا جایی که امکان داشت از اعزام آدم‌های اضافی جلوگیری می‌کردیم، وسایل تولید داخل می‌خریدیم، با اسپانسر‌ها برای تأمین هزینه‌ها رایزنی می‌کردیم، به عنوان نمونه برای المپیک ۲۰۱۲ لندن که پس از افزایش گرانی دلار برای اولین بار در دهه ۹۰ بود، هزینه لباس ندادیم و تماماً اسپانسر آن را تأمین کرد، از هواپیمایی برای پرواز ورزشکاران تخفیف‌های خوبی گرفتیم و... در کمیته ملی المپیک به حداقل‌ها قانع بودیم و سعی کردیم به ورزشکار برسیم و با این روش نتیجه هم گرفتیم و در لندن بهترین نتیجه کاروان ایران در ادوار المپیک ثبت شد. البته معتقدم که اگر فدراسیون‌ها، بودجه‌ای که از وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک می‌گیرند را مدیریت کنند، کم و کاستی دیده نخواهد شد.
به مدیریت بودجه اشاره کردید؛ به نظر می‌رسد نظارت بر عملکرد مدیران در هزینه‌کرد بودجه‌ها هم در اینکه بودجه در مسیر درست هزینه شود، تأثیرگذار خواهد بود؛ امری که از آن غافل بوده‌ایم. درباره اهمیت این مسئله صحبت می‌کنید؟
در این بین باید یک نگاه ویژه از بالای سر هم عملکرد این مدیران در هزینه‌کرد بودجه‌ها را رصد کند و نظارت مستمر و آگاهانه صورت بگیرد و عملکرد مدیران فدراسیون‌ها باید توسط ناظران آگاه بدون ایراد‌های بدون منطق، مورد ارزشیابی قرار بگیرد. در این راستا باید از سیاست تنبیه و تشویق هم برای مدیرانی که بودجه را هدر داده‌اند یا در مسیر ارتقای وضعیت ورزشکاران هزینه کرده‌اند، استفاده شود.