سعید احمدیان/ روزنامه جوان- ورزش ایران سال‌هاست که از بی‌برنامگی و نداشتن چشم‌انداز بلند‌مدت و کوتاه‌مدت رنج می‌برد، معضلی که گویا اهالی کشتی روی آن دست گذاشته‌اند و می‌خواهند راهی متفاوت از سایر فدراسیون‌ها در پیش بگیرند. تصمیمی که سبب شد دیروز پس از هفت ماه کار کارشناسی از یک سند مهم رونمایی شود؛ سند راهبردی فدراسیون کشتی که اولویت اصلی آن موفقیت در المپیک است. سندی که جایش در ورزش خالی است و کشتی با علیرضا دبیر می‌خواهد اولین رشته‌ای باشد که جای آن را پر می‌کند. هدف نهایی این برنامه هشت ساله که برای سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۸ که در ۲۳ ماده تدوین شده هم قهرمانی کشتی در المپیک است، یک هدف بزرگ که مدیران کشتی می‌گویند دست نیافتنی نیست و با برنامه‌ای که چیده‌اند می‌تواند در دسترس باشد.
کشتی برنامه‌دار شد
«روزی که به فدراسیون کشتی آمدم، حتی یک برگ برنامه هم نداشتند». علیرضا دبیر سال گذشته چند ماه پس از اینکه با رأی مجمع به عنوان رئیس فدراسیون کشتی کارش را آغاز کرد با گفتن این جمله وعده داد که می‌خواهد کشتی را برنامه‌دار کند تا تمام هدف‌هایی که دارند روی ریل برنامه قرار بگیرد و برای رسیدن به آن کار کارشناسی انجام شود.
به گفته علیرضا دبیر تدوین یک سند راهبردی با دعوت از کارشناسان و برنامه‌ریزان مختلف از جمله فارغ‌التحصیلان دانشگاه شریف در برنامه فدراسیون کشتی قرار گرفت تا فدراسیونی که یک خط هم برنامه نداشت، برنامه‌محور شود: «زمانی که آمدم، خواستم برنامه کشتی را ببینم، نه برنامه مسابقات، بلکه برنامه‌ای که نشان دهد قرار است در آینده به کجا برسیم. چنین برنامه‌ای نبود، بنابراین یک تیم از دانشگاه شریف دعوت و در مدت هفت ماه سند راهبردی را تهیه کردیم. کشتی‌گیران مسابقه‌ای ما ۳ یا ۴ هزار نفر بیشتر نیستند. حدود ۳۰ تا ۳۵ قهرمان و یکسری کارشناسان را دعوت کردیم. ابتدا چالش‌ها را متوجه شدیم. کشتی امروز مثل دوره ما نیست. آیا کشتی‌گیران الان را مثل زمان ما می‌شناسند؟»
سرانجام دیروز پس از یک سال اهالی کشتی در خانه کشتی شهید صدرزاده در مجموعه ورزشی آزادی در غرب تهران جمع شدند تا در حضور مهدی علی‌نژاد، معاون وزیر ورزش از سند راهبری فدراسیون کشتی رونمایی شود.
نگاه کشتی المپیک‌محور شد
علیرضا دبیر می‌گوید این سند راهبردی برخلاف نگاه‌هایی که در گذشته در سیستم مدیریتی کشتی وجود داشته، المپیک‌محور است. در ماده ۹ این سند آمده است: «فدراسیون موظف است در راستای اشاعه و نهادینه‌سازی نگرش المپیک‌محور، ضمن مبنا قرار دادن بازی‌های المپیک به عنوان مهم‌ترین آوردگاه جهانی اقدام نماید.»
دبیر هم توضیحات بیشتری درباره این نوع نگاه می‌دهد: «بدون تعارف، نگاه ورزش در کشور ما المپیک‌محور نیست. اولین کاری که کردیم این بود که برنامه هایمان را تا ۲۰۲۸ نوشتیم و گفتیم می‌خواهیم در ۲۰۲۸ در کشتی آزاد و فرنگی قهرمان المپیک شویم. در چند سال گذشته نگاه در کشتی، جام جهانی‌محور بوده، اما الان بر اساس این سند، المپیک‌محور است. ما دیگر در آسیایی به دنبال قهرمانی نیستیم و به مربیان هم گفته‌ام کشتی‌گیران جوان را ببرید و اگر هم باختید مهم نیست. بازی‌های آسیایی هم بعد از المپیک و قهرمانی جهان اولویت سوم ماست. المپیک مثل یک خورشید بر برنامه ما می‌تابد. جام جهانی مسابقه درجه چهارم جهان است. مدام کشتی‌گیران خوب را به جام جهانی بردند و کشتی ما خالی شد.»
فشار از روی نوجوانان برداشته شد
طبق این برنامه به گفته رئیس فدراسیون کشتی قرار است توجه به رده‌های سنی نه کسب قهرمانی، بلکه پشتوانه‌سازی برای تیم بزرگسالان و آینده کشتی باشد: «در این سند، برنامه رده‌های سنی خردسالان، نونهالان و نوجوانان را مشخص کردیم. در رده نوجوانان مدال برای ما ملاک نیست، اما این رده برایمان بسیار اهمیت دارد. کم پیش می‌آید که در نوجوانان کشتی‌گیری طلا بگیرد و بتواند همان طلا را در بزرگسالان نیز تکرار کند، چراکه آنقدر به کشتی‌گیر فشار و استرس می‌دهند و تمرینات سنگین برگزار می‌کنند که کشتی‌گیر به رده بزرگسالان نرسیده از بین می‌رود. یک نفر از کشتی‌گیرانی که در نوجوانان جهان قهرمان و پس از آن قهرمان المپیک شده نام ببرید، اصلاً چنین کسی را نداریم. پدر بچه‌های مردم را درآوردند! سوریان در نوجوانان دو بار باخت، خود من دو بار اوت شدم. رسول خادم و عباس جدیدی اصلاً در نوجوانان نبودند، اما قهرمان المپیک شدند. آیا برای روس‌ها قهرمانی نوجوانان مهم است؟ نگاه نتیجه‌محور را از رده نوجوانان کاملاً برداشتیم.»
نقش ویژه استان‌ها در سند راهبردی
یکی از مهم‌ترین معضلاتی که کشتی با آن درگیر است کاهش چشمگیر جامعه کشتی‌گیر نسبت به دهه‌های گذشته است. مشکلی که فدراسیون کشتی می‌خواهد با نگاه ویژه‌ای که به استان‌ها دارد آن را برطرف کند تا دوباره کشتی انتخاب اول خیلی از نوجوانان و بچه‌هایی باشد که می‌خواهند ورزش را آغاز کنند. در ماده ۱۸ این سند راهبردی در این رابطه آمده است: «فدراسیون موظف است به منظور توسعه متوازن کشتی در سراسر کشور با توجه به استعداد‌ها و قابلیت‌های هر منطقه و همچنین تکمیل شبکه زیرساخت‌های مورد نیاز این ورزش در کشور اقدام نماید.»
دبیر در این‌باره می‌گوید: «رئیس هیئت‌هایی که وقت نمی‌گذارند و مربیانی که سواد فنی ندارند، یکی از چالش‌های کشتی ماست. ارتباط مستقیم با مراکز علمی مثل آموزش و پرورش و دانشگاه از دیگر موارد مهم این سند است. حدود ۴۰ هزار کشتی‌گیر داریم، هدف این است که در سال ۲۰۲۸ جمعیت کشتی‌گیران را به ۸۰۰ هزار نفر برسانیم. کانون‌ها در آموزش و پرورش باید فعال شوند و تشک‌های کشتی به آموزش و پرورش برگردند.»
در همین زمینه دیروز سند همکاری فدراسیون کشتی و شهرداری مشهد به امضا رسید تا این ورزش به گفته دبیر در شهری که روزگاری قهرمانان بزرگی در کشتی داشت، دوباره به اوج برگردد: «مشهد قهرمان المپیک و جهان داشته است. امیر و رسول خادم، زینل‌نیا و خدایی قهرمانان بزرگی بودند، اما امروز مشهد ملی‌پوش ندارد.»
محمدرضا کلایی، شهردار مشهد هم درباره امضای این سند همکاری می‌گوید: «قرار است در نقاطی که می‌شود استعدادیابی کرد، این کار را انجام دهیم و در نقاط کم‌برخوردار در مشهد کار بیشتری انجام خواهد شد. در این راستا قرار است پنج خانه کشتی ظرف سه ماه آماده شود و فدراسیون ٢٠ سال بابت توسعه کشتی در مشهد بهره‌بردار آن خواهد شد. مجموعاً امیدوارم در چند موضوع با رویکرد استعدادیابی و توجه به نوجوانان و برگزاری مسابقات و در موضوع تجهیز و زیرساخت‌ها کار کنیم.»
رئیس بعدی هم طبق سند باید پیش برود
با وجود رونمایی از این سند، ضمانت اجرایی آن در صورت تغییر مدیریت فدراسیون می‌تواند یکی از چالش‌های آن باشد. با این حال رئیس فدراسیون کشتی معتقد است که تغییر مدیریت، اجرایی شدن این سند را با مشکل روبه‌رو نمی‌کند: «از امروز در اتاق شیشه‌ای نشستیم و کاملاً در رصد هستیم. برنامه‌مان چالشی نوشته شده و نه خیلی دور و دراز و نه خیلی نزدیک است. حسن این سند این است که فدراسیون باید پاسخگو باشد. اگر من هم اینجا نباشم، رئیس بعدی فدراسیون باید پاسخگو باشد و بر اساس سند راهبردی جلو برود.»