سعيد احمديان/ روزنامه جوان- انتشار قرارداد ۱۴ میلیاردی وریا غفوری در روز‌های اخیر سروصدای زیادی به پا کرده و بحث‌های مختلفی را بین موافقان و مخالفان افشای رقم قرارداد‌های فوتبالیست‌ها به راه انداخته است. البته در این بین برخی هم هستند که با نگاهی سیاسی به حواشی ایجاد شده بر سر قرارداد کاپیتان آبی‌ها پرداخته‌اند و کاری به محرمانه ماندن یا رسانه‌ای شدن قراردادها در فوتبال نداشته‌اند. با وجود این انتشار نامه باشگاه استقلال به کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال در یک خبرگزاری سبب شده رقم واقعی قرارداد غفوری افشا و مشخص شود که این هافبک در دو سال، ۱۴ میلیارد دریافتی خواهد داشت، رقمی سنگین که انتقاد‌های زیادی را متوجه مدیران استقلال کرده است، مدیرانی که باید پاسخ دهند چرا در سالی که خیلی از باشگاه‌های در سطح اول فوتبال جهان با توجه به کاهش درآمد به دلیل شیوع کرونا، رو به کم کردن دستمزد‌های بازیکنان آورده‌اند در ایران تیم‌های دولتی باید قرارداد یک بازیکن را سه تا چهار برابر زیاد کنند.
شفاف‌سازی نباشد، فساد غوغا می‌کند
افشای دستمزد نجومی کاپیتان استقلال در شرایطی است که سال‌هاست قراردادها در فوتبال محرمانه تلقی می‌شود و نه فدراسیون فوتبال و نه باشگاه‌ها علاقه‌ای به انتشار قرارداد‌هایی که با بازیکنان امضا می‌کنند، ندارند. این در حالی است که در فوتبال جهان انتشار رقم قراردادها یک اصل پذیرفته شده است و قدم مهمی در مسیر شفافیت مالی باشگاه‌ها برداشته می‌شود، شفافیتی که می‌تواند از سوءاستفاده‌ها و تخلفات جلوگیری کند.
با وجود چنین اهمیتی، در ایران، اما تلاشی در زمینه شفاف‌سازی به خصوص در حیطه مسائل مالی در باشگاه‌ها که اکثر آن‌ها دولتی هستند و از بودجه عمومی کشور استفاده می‌کنند، صورت نمی‌گیرد. البته در اواخر دهه ۸۰ سازمان لیگ در دستورالعملی به باشگاه‌ها از آن‌ها لیست قرارداد‌های بازیکنان را دریافت و آن را در سایت منتشر می‌کرد، اما انتشار قراردادها بیشتر از دو سال طول نکشید و پرونده آن بایگانی شد و تا امروز همواره چه در فدراسیون فوتبال و چه در تیم‌های دولتی فوتبال، قراردادها محرمانه عنوان می‌شود.
مقاومت‌هایی که برابر شفافیت در فوتبال صورت می‌گیرد در شرایطی است که همواره کسانی که در فوتبال مسئولیت می‌گیرند در صحبت‌های‌شان بر شفافیت مالی تأکید می‌کنند، اما در عمل چنین اتفاقی نمی‌افتد و کمتر مدیری بوده که خصوصاً در حوزه مالی و قرارداد‌هایی که امضا می‌شود، خودش را در اتاق شیشه‌ای بگذارد و به صورت شفاف عملکرد مالی حوزه مدیریتی‌اش را منتشر کند.
دوری از شفافیت مالی و برچسب محرمانه زدن بر قرارداد‌هایی که در فوتبال دنیا محرمانه نیست، فوتبال دولتی در ایران را با وضعیتی روبه‌رو کرده که فساد، دلالی و سوءاستفاده از بیت‌المال در آن بیداد می‌کند و فوتبال را تبدیل به یک حیاط خلوت برای مدیران و مربیان دلال‌نمایی کرده که با توجه به دوری از شفافیت مالی، دست به سوءاستفاده‌های زیادی در این زمینه می‌زنند و نکته قابل تأمل اینکه کسی هم از آن‌ها پاسخ نمی‌خواهد.
قرارداد نجومی خروجی عدم شفاف‌سازی
یکی از آخرین تخلفاتی که ریشه آن را در عدم شفافیت باید جست‌وجو کرد، همین ماجرای چند برابر شدن بدون توجیه و دلیل قرارداد‌های بازیکنان استقلال است. قرارداد‌هایی که احمد سعادتمند، مدیرعامل سابق استقلال در هفته‌های آخر حضورش آن‌ها را امضا کرد. قرارداد وریا غفوری یکی از همان قراردادهاست که به واسطه افشای نامه باشگاه استقلال به کمیته اخلاق، رقم نجومی آن مشخص شد. در حالی غفوری با استقلال برای امسال ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان و برای سال آینده ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان قرارداد داشت که سعادتمند در تصمیمی غیرقانونی که مصوبه هیئت مدیره استقلال را هم نداشته است، قرارداد قبلی غفوری را باطل و قرارداد جدیدی با کاپیتان استقلال امضا کرد. طبق قرارداد جدید، رقم دریافتی غفوری نزدیک به سه برابر می‌شود. قرارداد این هافبک برای این فصل به ۶ میلیارد و برای فصل آینده به ۸ میلیارد افزایش پیدا کرده است.
این در صورتی است که هر سال اگر قراردادها شفاف منتشر می‌شد، مدیر دولتی مانند سعادتمند در یک اتاق شیشه‌ای قرار داشت و به خودش اجازه نمی‌داد بدون هیچ توجیه منطقی، قرارداد قبلی یک بازیکن مانند غفوری را باطل و قرارداد جدیدش را چند برابر کند و هزینه‌های هنگفتی روی دوش بیت‌المال بگذارد.
البته نهاد‌های نظارتی در ماه‌های اخیر به ماجرای افزایش نجومی قرارداد استقلالی‌ها در زمان سعادتمند ورود پیدا کرده‌اند، اما به نظر می‌رسد این ورود نمایشی بوده و اراده‌ای برای اصلاح این قراردادها و همچنین برخورد قضایی با مدیران متخلفی مانند سعادتمند وجود ندارد.
مطالبه مردمی برای انتشار قراردادها
با این حال برای جلوگیری از چنین بذل و بخشش‌هایی که از بیت‌المال توسط مدیران دولتی در فوتبال صورت می‌گیرد باید شفافیت مالی در رأس برنامه‌های باشگاه‌ها قرار بگیرد. یکی از مهم‌ترین فاکتور‌ها در زمینه شفاف‌سازی انتشار رقم قرارداد‌های بازیکنان است، مطالبه‌ای که هواداران فوتبال در نظرسنجی یکی از خبرگزاری‌ها پس از افشای قرارداد ۱۴ میلیاردی غفوری درباره اینکه آیا موافق انتشار قرارداد فوتبالیست‌ها هستند، بر آن تأکید کرده‌اند.
«وقتی که تیم‌ها هنوز خصوصی نیستند و از بیت‌المال و جیب مردم براشون هزینه میشه باید شفاف‌سازی بشه، رقم قرارد‌ها مشخص بشه تا فساد هم کم بشه، کاملاً موافقم» یا «۱۰۰ درصد موافقم، چون پولش از جیب من داره میره و من باید خبر داشته باشم که پولم کجا و چجوری خرج میشه»، این‌ها تنها دو نمونه از واکنش‌های مردم به افشای قراردادهاست که گویای همه چیز است.