سعيد احمديان/ روزنامه جوان- جنبش «المپیک را لغو کنید»، هرچه ۲۳ ژوئیه (اول مرداد) یا همان روز افتتاحیه المپیک توکیو نزدیک‌تر می‌شود، موافقان بیشتری را دور خودش جمع می‌کند، آن هم در شرایطی که مقامات کمیته بین‌المللی المپیک و ژاپن سعی کرده‌اند کمتر به این مخالفت‌ها که حتی در هفته‌های اخیر کار را به تظاهرات خیابانی هم کشانده است، واکنش نشان دهند و وعده برگزاری یک المپیک ایمن یا سیف را می‌دهند. واکنشی که نشان می‌دهد با وجود نگرانی‌هایی که وجود دارد، برخی موانع و منافعی که در انجام المپیک نهفته است، مانع این شده که گزینه لغو بازی‌ها با توجه به ادامه شرایط اضطراری در توکیو و شهر‌های دیگر روی میز برگزارکننده‌ها قرار بگیرد.
مخالفان المپیک روز به روز بیشتر می‌شوند
هزار و ۳۴۹ مورد ابتلای جدید و ۹۸ فوتی، آمار روز یک‌شنبه کرونا در ژاپن بود، کشوری که اگرچه روندی کاهشی را در همه‌گیری تجربه می‌کند، اما به نظر می‌رسد بیشتر نگرانی‌های چشم بادامی‌ها متوجه ژوئیه است که قرار است میزبان المپیک باشند، رقابت‌هایی که با توجه به حضور چندین هزار ورزشکار، مربی و همراه از کشور‌های جهان می‌تواند نقطه آغاز یک موج جدید از همه‌گیری کووید ۱۹ در این کشور باشد. چنین نگرانی سبب شده هرچه به اول مرداد نزدیک‌تر می‌شویم، مخالفت‌ها در بین مردم ژاپن برای برگزاری المپیک در حال بیشتر شدن باشد.
گاردین دیروز نتایج یک نظرسنجی جدید را در فاصله ۱۰ هفته مانده به المپیک منتشر کرد که نشان داد بیش از ۸۰ درصد شهروندان ژاپن با برگزاری بازی‌های المپیک و پارالمپیک مخالفند که این مخالفت‌ها نسبت به ماه قبل افزایش یافته است. با این حال کمیته برگزاری بازی‌های توکیو اعلام کرده انجام تست منظم از شرکت‌کنندگان و عدم حضور تماشاگران به برگزاری بازی‌های ایمن و مطمئن کمک می‌کند.
IOC فقط حق لغو المپیک را دارد
با وجود اعتراض‌ها و نگرانی‌ها، اما چرا مسئولان ژاپنی و کمیته بین‌المللی المپیک اشاره‌ای به احتمال لغو بازی‌ها نمی‌کنند؛ این سؤالی است که بی‌بی‌سی در گزارشی به قلم آندریاس ایلمرد سعی کرده است به آن پاسخ دهد. در این گزارش آمده است: «اوایل هفته پیش نخست‌وزیر یوشیهیده سوگا برای اولین بار به نظر می‌رسید که در برابر فشار افکار عمومی سر تعظیم فرود می‌آورد و می‌گوید که دولت «بازی‌های المپیک را در اولویت قرار نمی‌دهد»، اما اضافه کرد که در نهایت تصمیم با IOC خواهد بود. بنابراین چه کسی واقعاً قدرت لغو بازی‌ها را دارد و آیا احتمال دارد لغو این بازی‌ها اتفاق بیفتد؟
جواب این سؤال ساده است: قرارداد برگزاری بین IOC و شهر میزبان توکیو است و تنها کمیته بین‌المللی المپیک در مورد لغو بازی‌های می‌تواند تصمیم بگیرد و میزبان در این باره حقی ندارد. الکساندر میگوئل مصر، وکیل بین‌المللی ورزش به بی‌بی‌سی گفت: «این به این دلیل است که بازی‌های المپیک «دارایی انحصاری IOC» است و به عنوان «مالک» بازی‌ها، IOC است که می‌تواند قرارداد مذکور را فسخ کند.»
یکی از دلایل برای توجیه لغو، جدا از مواردی مانند جنگ یا بی‌نظمی مدنی این است که «کمیته بین‌المللی المپیک بنا به صلاح‌دید خود به این نتیجه برسد که ایمنی شرکت‌کنندگان در این بازی‌ها به طور جدی تهدید می‌شود یا به خطر می‌افتد.» آقای منستر می‌گوید در منشور المپیک همچنین مقرر شده است که IOC باید «سلامت ورزشکاران» را تضمین کند و «ورزش‌های ایمن» را ارتقا دهد. اما با وجود همه این‌ها به نظر می‌رسد که IOC مصمم است که المپیک را برگزار کند.
ژاپن باید غرامت سنگین بدهد
در ادامه این گزارش آمده است: «با این وضعیت آیا ژاپن می‌تواند علیه IOC حرکت کند و خودش را بیرون بکشد؟»پروفسور جک اندرسون از دانشگاه ملبورن به بی‌بی‌سی گفت: «طبق بند‌های مختلف در این قرارداد، شهر میزبان اگر یک‌طرفه قرارداد را لغو کند به طور کلی خطرات و ضرر‌ها به عهده کمیته برگزاری محلی خواهد بود.»
این کارشناس حقوق ورزش توضیح داد که توکیو می‌دانست چه قراردادی امضا کرده، چیزی که نمی‌دانست این بود که یک همه‌گیری جهانی رخ می‌دهد: «قرارداد‌ها می‌توانند موارد احتمالی خاصی را پیش‌بینی کنند، اما وضعیت فعلی به وضوح بی‌سابقه است. المپیک بزرگ‌ترین رویداد ورزشی تقویم است. میلیاردهامیلیارد دلار سرمایه‌گذاری هم از سوی ژاپن و هم IOC در معرض خطر است. این یک رویداد بزرگ است و تعهدات عظیم قراردادی برای همه طرف‌ها وجود دارد. از این‌رو تنها سناریوی واقع‌بینانه این است که ژاپن در چارچوب قرارداد خود بماند و المپیک را برگزار کند.»
بزرگ‌ترین خسارت بیمه تاریخ؟
هرچند لغو بازی‌های المپیک با توجه به موانعی که وجود دارد بعید است، اما اگر این اتفاق بعید رخ دهد، هزینه‌های هنگفت چند میلیون دلاری ژاپن و کمیته بین‌المللی المپیک چه خواهد شد؟در گزارش آندریاس ایلمر در بی‌بی‌سی در گفتگو با پروفسور جک اندرسون از دانشگاه ملبورن توضیحاتی در این باره داده شده است. پروفسور اندرسون درباره اینکه اگر المپیک لغو شود آیا راهی برای جبران خسارت وجود دارد، گفته است: «اگر این اتفاق بیفتد، بیمه‌ها در آنجا حضور دارند. IOC دارای بیمه است، کمیته برگزاری محلی بیمه دارد و پخش‌کنندگان و حامیان مالی مختلف نیز بیمه خواهند داشت. به راحتی می‌توان گفت که اگر المپیک توکیو لغو شود، این بزرگ‌ترین رویداد پرداختی بیمه در نوع خود خواهد بود و در این باره هیچ ابهامی وجود ندارد.»
با این حال بیمه، هزینه‌های مشخصی را که توسط برگزارکنندگان تأمین می‌شود، تأمین می‌کند و به سختی تمام هزینه‌های غیرمستقیم ناشی از سرمایه‌گذاری در سراسر کشور را در صورت لغو تأمین خواهد کرد، به عنوان مثال هزینه‌هایی که هتل‌ها و رستوران‌ها برای آماده‌سازی جهت استقبال از گردشگران متحمل شده‌اند.
فراتر از پول
موارد دیگری نیز بیش از هزینه‌های مالی لغو بازی‌های المپیک در معرض خطر است. آخرین باری که ژاپن میزبان بازی‌های المپیک تابستانی در سال ۱۹۶۴ بود، در آن زمان آن‌ها به عنوان نمادی مهم برای روند توانبخشی و بازسازی کشور پس از جنگ جهانی دوم شناخته می‌شدند. پروفسور اندرسون توضیح می‌دهد برای بازی‌های توکیو ۲۰۲۰-۲۱ یک اهمیت نمادین وجود دارد. وی می‌گوید: «ژاپن از مدت‌ها قبل شاهد رکود اقتصادی بوده و سونامی و فاجعه هسته‌ای فوکوشیما رخ داده است. بنابراین این بازی‌ها نمادی از احیای ژاپن خواهد بود و از این نظر اهمیت خاصی دارد.» از این رو به رغم مخالفت‌ها و امتناع IOC از مطرح شدن گزینه لغو بازی‌ها، بسیاری معتقدند که بازی‌های المپیک به چه شکل یا به شکلی که هنوز نامشخص است، امسال در ۲۳ ژوئیه آغاز می‌شود.